Las ciudades más importantes de Irlanda

¡Hola amigos y amigas!

¿Con ganas de unas vacaciones?

En la entrada de hoy voy a tratar las ciudades más importantes de, en mi opinión, el país más mágico de todos: Irlanda.

Aunque el principal atractivo de la isla Esmeralda son sus paisajes verdes, tampoco hay que olvidarse de sus animados núcleos urbanos, ideales para una escapada de fin de semana… ¡o para varias!

Así que aquí os dejo una pequeña lista de las ciudades más importantes de toda la isla, espero que os sirva de guía y os entre el gusanillo, ¡a mí desde luego me sobran las ganas de recorrerme todas y cada una de ellas!

© 2017 Lonely Planet
© 2017 Lonely Planet

Como no podía ser de otra manera, tengo que empezar hablando de Dublín. La capital de la República de Irlanda, es nada más y nada menos que una ciudad fundada por vikingos a principios del siglo IX. Y, aunque a lo largo de su historia ha sido el centro neurálgico de múltiples conflictos, hoy en día es una ciudad moderna, con una gran variedad de sitios interesantes que visitar, como el Phoenix Park, el Trinity College o el Castillo de Dublín.

No debemos olvidarnos tampoco de la visita imprescindible a la Guinness Storehouse, museo donde se explica la producción de la famosa cerveza irlandesa. Aunque si lo importante de verdad es tomarse unas pintas, en Dublín encontrarás, sobre todo en el famoso barrio de The Temple Bar, incontables pubs donde poder acompañarla con música y bailes irlandeses en directo. ¡La increíble vida nocturna y la amabilidad de sus gentes te encandilarán!

Titanic Museum- Estela Fernández Cabana
Titanic Museum (Foto de la autora)

En segundo lugar, presento a la otra capital de la isla, Belfast. Ella es la actual capital de Irlanda del Norte y fue foco de los principales disturbios entre católicos y protestantes. De hecho, hoy en día todavía se puede revivir la tan reciente historia de la ciudad mediante el muro que divide los principales barrios o los famosos murales de contenido político que se encuentran en cada esquina de la ciudad. Mi recomendación es que, si tenéis interés en descubrir el significado de estas pintadas, recurráis al famoso taxi negro. Por 30 libras, tendréis un chófer especialista en la materia que os enseñará todos los recovecos representativos de la ciudad, os explicará de primera mano la historia y os contagiará con toda su pasión.

Sin embargo, en esta ciudad también podéis disfrutar de otras actividades, como visitar el Museo del Titanic. No muchos saben que fue en aquí donde se construyó, y es aquí donde tenemos la oportunidad de subirnos a una réplica (no a escala) llamada SS Nomadic, elaborada con los mismos materiales y decorada al más mínimo detalle.

Murales de Derry
© Travel Addicts 2008 – 2017

Siguiendo en Irlanda del Norte, no puedo olvidarme de mencionaros la ciudad de Londonderry. Dividida por el río Foyle, es la única ciudad totalmente amurallada de Irlanda y del Reino Unido. Además, puedes enterarte de la historia de la ciudad en el famoso Tower Museum, visitar el edificio Guildhall y, como no, acudir al centro de lengua gaélica Cultúrlann Uí Chanáin, donde cantantes y bailarines hacen exhibición del arte tradicional. Recordad que Derry también tiene murales sobre the Troubles tan imponentes como los de Belfast, así que realizar un tour guiado a pie es una muy buena alternativa para informarse sobre la historia viva de la ciudad (y de toda Irlanda).

Aunque, sin duda alguna, la mejor época para visitarla es Halloween. Allí tiene lugar la mayor celebración de toda Europa, con un baile gótico (Gothic Ball), paseos terroríficos alrededor de la muralla en el Awakening of the Walls y el desfile de carnaval. Eso sí, si lo que queréis de verdad es una escapada mágica, no os olvidéis de que entre esta ciudad y Belfast se encuentra la Calzada del Gigante, donde podréis revivir la lucha entre el gigante irlandés Finn y el escocés Bennandoner entre 40.000 columnas de basalto.

© 2015 MovingOn Courses
© 2015 MovingOn Courses

Del norte al sur: nos vamos a Cork. Ciudad situada en medio del río Lee, es el centro gastronómico por excelencia de la isla irlandesa. Ejemplo de ello son el Mercado inglés (The English Market) o el Museo de la mantequilla (Cork Butter Museum), así como la cerveza Franciscan Well, que lleva el nombre de su lugar de origen: un monasterio franciscano que tenía un pozo de aguas curativas… ¿sería un pozo de cerveza?

Además, la Catedral de San Finbar (patrón de la ciudad), el Castillo Blackrock y la Iglesia de Santa Ana son ejemplos de su amplia riqueza cultural e histórica. Pero ojo, no os fiéis de la hora que marca el reloj de la torre de la Iglesia: los lugareños lo llaman “el mentiroso de las cuatro caras”, porque cada una de las caras del reloj da una hora distinta. Su gran ambiente y sus célebres casitas de colores la hacen uno de los lugares más pintorescos y habitados de la isla.

estela-fernc3a1ndez-cabana-2.jpg
The Kings Head (Foto de la autora)

En el último punto cardinal del país que nos falta por recorrer, el occidental, encontramos dos grandes joyas. La primera es Galway, una ciudad pequeña pero muy viva. Antiguamente era una aldea de pescadores, y hoy en día es una ciudad moderna, joven y universitaria, cuyos pubs y estupendos restaurantes de marisco (con las ostras como protagonistas), la hacen un destino más que apetecible. Lo más interesante se concentra en la calle conocida como Shop Street. Allí encontrarás el Castillo de la familia Lynch, el Eyre Square, el Arco español (Spanish Arch) y el Latin Quarter, que alberga los pubs más interesantes por el ambiente, la música, sus platos y sobre todo su historia (como The Kings Head). 

Galway también cuenta con dos catedrales dedicadas a San Nicolás, pero de dos corrientes religiosas distintas: la catedral protestante y, cruzando el río Corrib, la catedral católica. Además, desde esta ciudad podréis visitar dos de los parajes naturales más maravillosos de Irlanda (y no exagero si digo del mundo): las islas de Aran y los acantilados de Moher. Yo creo que es un destino para tener más que en cuenta.

La segunda es Limerick. Esta ciudad vikinga a orillas del río Shannon (el más grande de Irlanda) destaca tanto por su preciosa arquitectura georgiana, como por sus magníficos museos, véase la Galería de arte de la ciudad y el Museo Hunt, con una gran colección de obras de arte y antigüedades. Además, también se encuentran allí la Catedral de San Juan (St John’s Cathedral) y el imponente Castillo del Rey Juan (King John’s Castle) de más de 800 años de antigüedad. Aunque, sin lugar a dudas, lo que más la caracteriza es su pasión por el deporte: en cualquier pub encontrarás a alguien dispuesto a narrarte las memorables hazañas del equipo de rugby local, el Munster, y en especial la victoria contra los All Blacks neozelandeses.

Espero que la entrada os haya resultado entretenida. Aunque parezca que me haya olvidado de muchas otras ciudades tan interesantes (como Killarney, Kilkenny o Waterford), he decidido hacer una breve selección con las que, en mi opinión, tienen mayor interés turístico. Si ya habéis ido a alguna de ellas no olvidéis comentar vuestra experiencia, y si no… animaos a visitarlas, ¡os prometo que no os decepcionarán!

Estela Fernández Cabana

FUENTES BIBLIOGRÁFICAS:

Información

Fotografías

Una lectura feminista del matrimonio celta

La cultura celta, en vez de marchitarse con el paso del tiempo, continúa nutriéndose de un insaciable interés universal por sus costumbres singulares, sus lenguajes, su riqueza cultural y muchos otros factores que la tornan en un universo digno de admiración. Aunque gran parte de nuestro conocimiento de la historia de este pueblo esté impregnada del punto de vista poco imparcial de los romanos, resulta innegable que fue uno de los más potentes de la antigua Europa. De hecho, Irlanda todavía celebra múltiples fiestas de origen celta cada año, como Lá Bealtaine, festejada el primer día de mayo, o el célebre Samhain, génesis del actual Halloween.

1

Muchas de las celebraciones celtas todavía viven en la Irlanda actual
Ireland Calling © 2017

Sin embargo, uno de los aspectos más asombrosos de esta civilización es el modo en el que celebraban las bodas: para los celtas, una unión matrimonial era una oda a la primavera y al primor de la naturaleza, motivo por el que se solían celebrar en los bosques con los pies descalzos. Asimismo, los congregados debían formar un círculo para ensalzar el símbolo de plenitud y entereza. Cabe decir que incluso el término inglés bride halla orígenes celtas: proviene de Santa Brígida, patrona de los niños cuyas madres son maltratadas por sus esposos, entre otras cosas. Irlanda todavía honra su memoria cada 1 de febrero, día en el que las jóvenes deben elaborar una figura de paja de Brígida y llevarla de puerta en puerta. También es digna de mención la tradición conocida como Handfasting, cuya empresa residía en anudar un lazo a las manos de los enamorados como símbolo de compromiso; estos podían vivir juntos e incluso consumar su relación durante un período de un año, tras el cual debían decidir si todavía deseaban desposarse. Por lo tanto, las parejas celtas gozaban del privilegio de poder examinar con plenitud la personalidad del otro antes de celebrar el himeneo.

Pero lo más bello de las costumbres matrimoniales celtas reside en los votos. Me gustaría profundizar especialmente en estas líneas, que rezan lo siguiente:

You cannot possess me for I belong to myself, 
But while we both wish it, I give you that which is mine to give.
 
You cannot command me, for I am a free person,
 
But I shall serve you in those ways you require
 
and the honeycomb will taste sweeter coming from my hand.

Hay múltiples connotaciones en estos votos que merecen nuestra atención. Lo más admirable es la insistencia en la libertad de ambos prometidos: la primera línea, you cannot possess me for I belong to myself, resalta la imposibilidad de poseer a una persona, y colisiona así con la idea de que un ser humano tiene el derecho de tratar a su pareja como un objeto de su propiedad. Para estos celtas, el amor romántico no ha de destruir la independencia de cada persona, sino que ha de aprender a aceptar al otro como a un igual. La segunda línea de los votos, que dice but while we both wish it, I give you that which is mine to give, celebra el consentimiento de ambas personas y recuerda la importancia de la voluntad personal. A continuación, los prometidos celtas vuelven a hacer hincapié en su independencia y en la imposibilidad de subyugar al otro: you cannot command me, for I am a free person. De este modo, rechazan la idealización de las relaciones enfermizas que desgarran la libertad de las personas.

Estas expresiones celtas forman un canto a la libertad y al respeto, conceptos que nuestra sociedad no debería olvidar. Solo en España, se calcula que han muerto casi 900 mujeres en los últimos quince años a causa de la violencia machista; una violencia engendrada por la falta de respeto y la masculinidad tóxica; una violencia que se alimenta de las todavía potentes costumbres patriarcales de la sociedad actual.

2

Número de mujeres asesinadas por sus parejas o exparejas en España en los últimos quince años
EL PAÍS © 2017

Causa angustia aproximarse a los medios de comunicación, ya que estos están repletos de nuevos casos de violencia de género a diario. Pensad en la actitud de Donald Trump para con las mujeres. Pensad en la decisión del gobierno ruso de reducir la sanción a los agresores machistas. Pensad en los recientes comentarios misóginos de un eurodiputado polaco. Reflexionad sobre el hecho de que el 60% de las víctimas de violencia machista en España viva con sus agresores y de que tan solo el 21% hubiese denunciado.

Tales infortunios podrían evitarse si, al igual que los celtas, declarásemos de modo irrefutable nuestra independencia. Es preciso derruir la concepción  del amor monógamo como un sentimiento cuyas raíces se hunden en la posesión y en la sumisión, ya que los únicos frutos que puede dar tal relación son la falta de respeto y la violencia. Nuestra sociedad tiene mucho que aprender de esta prueba de amor celta, nacida del consentimiento y de la libertad.

Noelia Pousada Lobeira

BIBLIOGRAFÍA

  1. CHOYT, M. 2016. Celtic Wedding Customs And Traditions. Celtic Jewelry [en línea]. 21 noviembre 2016. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://www.celticjewelry.com/celtic-culture/ancient-celtic-wedding-customs-and-traditions
  2. CLEMENTE, Y. 2017. «Más de 800 mujeres muertas por violencia machista». EL PAÍS [en línea]. 9 marzo 2017. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://elpais.com/elpais/2017/03/03/media/1488565128_697938.html
  3. COLM. 2011. Mayday and the Celtic festival of Bealtaine. Irish Archaeology [en línea]. 11 marzo 2011. [Consulta: 1 mayo 2017]. Disponible en: http://irisharchaeology.ie/2011/05/mayday-and-bealtaine/
  4. HISTORY. S.f. History of Halloween. History [en línea]. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://www.history.com/topics/halloween/history-of-halloween
  5. HOGÁIN, D. 2002. The Celts: A History. Irlanda: The Bodydell Press.
  6. SULLIVAN, M. 2017. What you should know about St. Brigid’s Day, Feb 1, the start of Celtic spring. Irish Central [en línea]. 31 enero 2017. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://www.irishcentral.com/roots/st-brigids-day-1st-february-marks-the-start-of-celtic-spring-189211061-237561961
  7. SMITH, M. S.f. Celtic Wedding Vows. The Printable Wedding [en línea]. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://www.weddingclipart.com/guide/wedding-vows/celtic-wedding-vows.html
  8. WATERLILY WEDDINGS. 2016. Hand-Fasting: A Celtic Tradition for Your Irish Wedding Ceremony. Waterlily Weddings [en línea]. 22 abril 2016. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://www.waterlilyweddings.com/2016/04/hand-fasting-a-celtic-tradition-for-your-irish-wedding-ceremony/

IMÁGENES

  1. IRELAND CALLING. 2017. Celtic Festivals. Ireland Calling [en línea]. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://ireland-calling.com/celtic-festivals/
  2. CLEMENTE, Y. 2017. «Más de 800 mujeres muertas por violencia machista». EL PAÍS [en línea]. 9 marzo 2017. [Consulta: 13 marzo 2017]. Disponible en: http://elpais.com/elpais/2017/03/03/media/1488565128_697938.html

TOP 5 LUGARES DE INTERESE EN DUBLÍN

Situada preto do centro da costa este irlandesa e divida polo río Liffey, Dublín é a cidade máis poboada de toda a República Irlandesa. Foi elixida pola Guía Lonely Planet como unha das dez mellores cidades para visitar no 2016, o cal non me sorprende, pois está repleta tanto de fascinantes monumentos e parques naturais coma de pubs nos que beber unha boa cervexa irlandesa. Deste xeito, vouvos presentar cinco lugares de interese turístico para unha breve visita nesta encantadora cidade.

1. Guinness Storehouse

guiness-storehouse
Copyright ©2017 Sobre Irlanda. SobreBlogs Networks.

Como non pode ser doutra maneira, a fábrica da cervexa Guinnes, que se encontra en St. Jame’s Gate, no centro de Dublín, é a atracción turística máis popular de Irlanda. O edificio, construído no 1904, consta de sete plantas cheas de historia e pensadas para o gozo do visitante. Deste xeito, coñecerás tanto o proceso de elaboración desta cervexa e os seus ingredientes, como a historia do seu creador, Arthur Guiness. Tamén poderás ver vídeos sobre a súa elaboración, os seus anuncios publicitarios feitos ata a actualidade e os distintos medios de transporte que empregaron ao longo da súa historia. Por suposto, terás a oportunidade de aprender a tirar unha pinta e desfrutar do seu sabor no Gravity Bar, cunhas vistas inmellorables de toda a cidade.

Pódense mercar as entradas na súa páxina web, que é especialmente recomendable en temporada alta para evitar as longas ringleiras que se forman.

2. Dublin Castle

dublin-castle
Copyright © 1997–2017 Viator, Inc. CUR015 – 330209

En pleno corazón da cidade, en Dame Street, poderás ter a oportunidade de coñecer algúns recunchos do Castelo de Dublín, pois ofrécense visitas guiadas nas cales se ensinan as súas salas estatais máis destacadas. O castelo foi o centro neurálxico do control británico de Irlanda e, hoxe en día, utilízase para acontecementos e reunións do estado.

Poida que tardes en dar con el, pois, debido a diversas guerras e incendios, o castelo foi remodelado tantas veces ao longo da historia que perdeu a forma externa dun castelo, agás unha gran torre que destaca, a Record Tower, xa que é a única que mantén a súa estrutura orixinal.

Unha dato curioso é que Dublín debe o seu nome a unha das partes deste castelo, aos xardíns que o rodean, coñecidos como Dubh Linn Gardens, que significa xardíns da lagoa negra, pois antigamente no sitio dos xardíns había unha lagoa.

3. Trinity College

trinity-college-dublin-n
Copyright © 2015 The Irish Post.

A terceira parada turística correspóndese coa coñecida Trinity College, a universidade máis antiga de Irlanda, fundada pola raíña Isabel I no 1952 sobre un antigo mosteiro agostiño. Algúns dos que foron seus alumnos son hoxe grandes coñecidos, como é o caso dos escritores Oscar Wilde e Samuel Beckett.

Pasear polos seus xardíns e contemplar a beleza dos seus edificios é do melloriño, así como tamén o é perderse polos longos corredores da súa impresionante biblioteca. Esta conta cuns tres millóns de libros e contén a maior colección de manuscritos e libros impresos de Irlanda, distribuídos en oito edificios, entre os que destacan o Libro de Kells e o Libro de Durrow.

Ademais, entre os meses de maio e setembro pódense alugar habitacións dentro do propio campus, moi cómodo para os turistas, xa que se encontra no centro da capital irlandesa.

4. Temple Bar

temple_bar
Copyright © 2017 ProNoticias.

Que non coñeces o Temple Bar? Imposible! É un dos pubs máis famosos e concorridos da cidade, situado nun dos barrios máis atractivos de Dublín, no Temple Bar. Gañou o premio Irish Music Pub of the Year dende o 2002 ata o 2012, o cal non é sorprendente, pois teñen sesións de música en directo todos os días. Ademais, conta cun espazo chamado Beer Garden, un lugar tranquilo no que relaxarse ao aire libre e no que se permite fumar. Destaca por ter a colección de whisky máis grande de Irlanda, así como por ser un dos poucos lugares da cidade nos que se poden degustar ostras frescas irlandesas acompañadas dunha Guinness.

Así que, se queres desfrutar de música tradicional irlandesa mentres tomas unha boa pinta, este é o lugar que tes que visitar.

5. Phoenix Park

phoenix-park
Copyright © 2017 Discovering Ireland Vacations.

E para rematar esta mini viaxe, que mellor ca relaxarse no parque urbano máis grande de Europa, o Phoenix Park. Foi creado no 1662 como unha reserva de cervos e no 1745 reformouse e abriu as súas portas ao público.

Alí podes pasear polos seus longos sendeiros e tamén poderás visitar algúns monumentos do parque, como o Monumento de Wellington (aparece na foto), a Cruz Papal ou a Columna de Fénix, entre outros; e se o que queres é ver animais, tamén terás a oportunidade, pois o Zoo de Dublín, un dos máis antigos do mundo, atópase aquí.

Iso si, percorrer todo o parque pode levarche varias horas, xa que mide máis de 700 hectáreas, aínda que se o prefires, podes alugar unha bicicleta nalgunhas entradas do parque.

Déixovos aquí o enlace dun vídeo no que se mostran algúns destes lugares e espero que con isto vos animedes a visitar esta cidade tan fermosa. E se xa visitastes algún dos mencionados ou queredes engadir outros, facédemo saber nos comentarios.

Paula Montoto García

Referencias:

Dublín.es – tu guía de Dublín [última consulta o 22 de febreiro de 2017]. Dispoñible en https://www.dublin.es/.

Fáilte Ireland, Visit Dublin [última consulta o 22 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://visitdublin.com/.

Hernández Porras, Javier. De visita por el castillo de Dublín [en liña]. 24/09/2014. [última consulta o 22 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://www.hanway.es/de-visita-por-el-castillo-de-dublin/.

OPW, Heritage Ireland. [última consulta o 7 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://www.heritageireland.ie/en/dublin/dublincastle/.

The Temple Bar Pub, The Temple Bar. [última consulta o 22 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://www.thetemplebarpub.com.

Trinity College Dublin, Summer accommodation. [última consulta o 23 de febreiro de 2017]. Dispoñible en https://www.tcd.ie/summeraccommodation/.

Vargas, J.M., Una visita a la Guiness Storehouse en Dublín [en liña]. 29/07/2009. [última consulta o 23 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://sobreirlanda.com/2009/07/29/una-visita-a-la-guiness-storehouse-en-dublin/.

Fotos:

Discovering Ireland Vacations. Phoenix Park. [última consulta o 8 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://www.discoveringireland.com/vacations/phoenix-park/.

Balasunclaram, Nemesha. Trinity College Dublin remains Ireland’s top university in new world ranking [en línea]. 01/10/2015. [última consulta o 7 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://irishpost.co.uk/trinity-college-dublin-remains-irelands-top-university-in-new-world-ranking/.

Pronoticias, The Temple Bar. Dublín, Irlanda [en liña]. 22/06/2016. [útlima consulta o 8 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://pronoticias.com/the-temple-bar-dublin-irlanda/.

Vargas, J.M., Una visita a la Guiness Storehouse en Dublín [en liña]. 29/07/2009. [última consulta o 6 de febreiro de 2017]. Dispoñible en http://sobreirlanda.com/2009/07/29/una-visita-a-la-guiness-storehouse-en-dublin/.

Viator, Inc. Dublin attractions. [última consulta o 7 de febreiro de 2017]. Dispoñible en https://www.viator.com/Dublin-attractions/Dublin-Castle/d503-a683.

Vídeo:

Expedia, Visit Dublin –Things to do and see in Dublin, Ireland. 09/03/2015. [última consulta o 9 de febreiro de 2017]. Dispoñible en https://www.youtube.com/watch?v=GTeyx1A-Gdg.

A convivencia entre o inglés e o gaélico irlandés

No actual dominio territorial da República de Irlanda conflúen dende o século XVI dúas linguas en situación de diglosia: o gaélico irlandés ou irlandés e o inglés. Mais para poder entendermos mellor esta situación cómpre un chisco de historia:

grafico
Creative Commons Attribution-ShareAlike License

O irlandés ou gaélico irlandés é unha lingua céltica de igual xeito que son o gaélico escocés, o gaélico manx, o galés, o bretón e mais o córnico. As linguas gaélicas proceden do irlandés antigo e as outras tres de linguas celtas ascenden do britónico. Todas elas teñen como devanceiro común  o protocelta, que vén á súa vez do propio indoeuropeo.

Actualmente non se sabe a ciencia certa cando chegou o irlandés á Illa de Irlanda, mais crese que posiblemente fose arredor do ano 300 a.C. As primeiras evidencias de escritura nesta lingua maniféstanse en forma de gravados nuns monumentos megalíticos co alfabeto Ogham, composto de puntos e trazos lineais. Non obstante, no século V d.C., coa chegada do cristianismo comezouse a empregar o alfabeto latino para representar a lingua irlandesa. Foi entón cando da man dos monxes cristiáns comezou a desenvolverse a literatura da lingua en forma de poemas e anotacións nas marxes dalgúns manuscritos latinos que se conservan a día de hoxe. Ademais, a arribada do latín a Irlanda fixo que o gaélico enriquecese o seu léxico.

Nos seguintes anos logo da chegada do cristianismo produciuse a expansión das tribos irlandesas que tiñan o gaélico como lingua nai. Estas espalláronse polo territorio da actual Escocia e impuxéronlle a súa lingua e cultura ó pobos pictos que ocupaban o lugar. De aí que a día de hoxe exista nesa zona a lingua gaélico escocesa, irmá do gaélico irlandés, co que garda aínda moitas similitudes.

No século IX, a lingua irlandesa xa se estendera pola práctica totalidade de Escocia, áreas do norte da Illa de Gran Bretaña e tamén pola Illa de Man. Nesta último territorio insular a lingua irlandesa deu lugar ó gaélico manx, conservado na actualidade.

Logo da chegada dos viquingos e da súa derrota por parte do irlandeses no século XI, o mundo gaélico de Irlanda e Escocia estaba en pleno auxe político, lingüístico e cultural.

Coa conquista anglo-normanda de Irlanda do século seguinte, o gaélico entrou en contacto coas linguas normanda e inglesa, que lle achegaron máis léxico e influíron na pronuncia. Dende aquela ata o século XVI, o gaélico irlandés foi a lingua dominante. Non obstante, entre os séculos XVI e XVII producíronse feitos como a colonización de Irlanda por parte da Coroa inglesa coas monarquías dos Tudor e os Stuart, a conquista de Oliver Cromwell, os conflitos entre os católicos e os protestantes  e mais as Leis penais, que acabaron por botar abaixo o estatus da lingua gaélico irlandesa. Dende entón, a imposición da Coroa inglesa de novas estruturas que afectaban sobre todo ós sistemas administrativo e legal levou a unha progresiva perda de falantes de irlandés en favor do inglés. Este feito supuxo un duro golpe para a cultura gaélica.

O gaélico irlandés carecía entón de estatus oficial e era reprimido e desleixado acotío. Para o ano 1800, ningunha persoa con poder político ou económico empregaba o irlandés como lingua de comunicación. Tratábase daquela dun idioma moi debilitado que unicamente residía nas clases populares das cidades e nas comunidades do rural.

Malia isto, os habitantes de Irlanda eran conscientes do estado de decadencia da lingua. Foi entón cando nos primeiros anos do século XVIII os intelectuais comezaron a mostrar interese pola lingua e literatura gaélicoirlandesas e comezaron a xurdir voces que reclamaban que o irlandés se convertese na lingua nacional. Este último feito plasmouse na acta constitucional de 1922 na proclamación do Estado Libre de Irlanda e logo da independencia de Irlanda do Reino Unido. Na Constitución de 1937, vixente actualmente, tamén está reflectida a idea do irlandés como lingua nacional.

En 1876, creouse a Asociación para a Preservación da Lingua Irlandesa (Society for the Preservation of the Irish Language), que conseguiu levar o irlandés a todo o sistema educativo incluíndo a universidade. Ademais, en 1893 formouse a asociación sociocultural Liga Gaélica (Gaelic League) vencellada hoxe co sector nacionalista, cuxo obxectivo era o de promover a lingua irlandesa. Esta formación, ademais de concienciar a grandes masas de irlandeses sobre a importancia da súa lingua, elaborou a primeira gramática do gaélico irlandés. Como resultado deste esforzo, esta gramática converteuse no estándar oficial en 1958 apoiado polo goberno na xa República de Irlanda.

Situación actual

gaeltacht-maps
© 2016 Foras na Gaeilge. All Rights Reserved. Evolución negativa do número de falantes nativos nas zonas nas que o gaélico irlandés foi tradicionalmente a lingua maioritaria (Ghaeltacht).

A día de hoxe, malia todos os esforzos que se levaron a cabo dende a independencia de Irlanda, a situación do gaélico irlandés é cada vez peor. Dos 250 000 falantes nativos que había nos primeiros tempos da nova Irlanda, quedan entre 20 000 e 30 000. Ademais, numerosos estudos apuntan que o nivel de fluidez en irlandés é moi baixo incluso nos territorios nos que tradicionalmente a lingua mostrou máis resistencia. A situación real do idioma é tan desoladora que incluso se cre que o seu uso natural acabará por extinguirse nas dúas próximas xeracións. De perderse a lingua producirase unha ruptura irrevogable co pasado cultural e a identidade irlandesa. Nestes termos, moitas voces apuntan de cara unha deficiencia nas políticas lingüísticas do goberno da República de Irlanda.

Afortunadamente, o feito de que o irlandés sexa a lingua vehicular de parte da educación e grazas tamén á concienciación da xente, un total estimado de 77 200 persoas empregan a lingua irlandesa na súa vida diaria malia non ser este o idioma co que se criaron.

CSO_Irish
Copyright © 2012/2013 Bliain na Gaeilge. Relación dos falantes de gaélico irlandés por sexo, idade e frecuencia da fala segundo o censo do 2011.

No caso de Irlanda do Norte a conxuntura da lingua gaélicoirlandesa é similar, pois ata os anos 70 víase no irlandés unha ameaza. Malia ter cambiado esta perspectiva e considerar agora a importancia cultural da lingua, a situación lingüística é igual de desesperanzadora.

Así mesmo, cabe tamén confrontar a situación da lingua irlandesa en Irlanda e mais a do galego en Galicia. En ambos os dous casos é evidente que aínda existen prexuízos froito de intereses que se emperran en xerarquizar as linguas seguindo ilóxicos criterios de uso e importancia cando realmente ningunha lingua ten máis valor ca outra. Este tipo de crenzas infundadas levan a que as linguas inglesa e española lle estean roubando a vida respectivamente ó irlandés e ó galego de xeito inxustificable. Mais a lingua vive nos falantes e na súa conciencia está deixala vivir ou morrer.

Iván García Fuentes

Bibliografía e referencias:

British Broadcasting Corporation (2014): Irish Gaelic [en liña]. [Referencia do 30 de abril de 2016]. Dispoñible en: http://www.bbc.co.uk/voices/multilingual/irish_history.shtml

Céad Míle Fáilte (2016): What is Irish? [en liña]. [Referencia do 30 de abril de 2016]. Dispoñible en:http://www.gaeilge.org/irish.html

Irish Language (2002): History of the Irish Language [en liña]. [Referencia do 30 de abril de 2016]. Dispoñible en:http://www.irishlanguage.net/irish/history.asp

Irlandeses (2006): Historia de la lengua irlandesa [en liña]. [Referencia do 30 de abril de 2016]. Dispoñible en: http://www.irlandes.org/esirish/history.asp

Laínz, Jesús (2015): «Adiós, Gaélico», Libertad digital [en liña]. [Referencia do 30 de abril de 2016]. Dispoñible en: http://www.libertaddigital.com/cultura/2015-08-28/jesus-lainz-adios-gaelico-76497/

Údarás na Gaeltachta (2006): Background on the Irish Language [en liña]. [Referencia do 30 de abril de 2016]. Dispoñible en: http://www.udaras.ie/en/an-ghaeilge-an-ghaeltacht/stair-na-gaeilge/

El arpa celta

arpa irlandesa cabez

Fuente: http://doc-avalon.tumblr.com/post/56585111572/canola-celtic-goddess-of-music-by-lakesidemaiden

A partir de los siglos XVIII y IX, el arpa comenzó a ser imprescindible en los “países celtas”. Se usaba principalmente como acompañamiento musical de las poesías. Incluso cuando sufrió un periodo de decadencia causado por el auge del laúd en el siglo XV, en Irlanda se consideraba un instrumento con cierto nivel de prestigio y los arpistas eran personajes de un rango elevado.

Apenas se conservan ejemplares porque muchos de ellos fueron destruidos por orden del general Cromwell; en el contexto de los enfrentamientos entre católicos y protestantes. Este, decidió que debían destruirse porque representaban una exaltación del sentimiento nacional. El ejemplar más antiguo que se conserva es el arpa de Brian Boru, expuesta en la biblioteca del Trinity College de Dublin.

Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin

Más conocido por su nombre anglicanizado, Turlough O’ Carolan ( 1670-1738), fue un músico ambulante, arpista y cantante ciego, considerado el compositor más importante de Irlanda . Su música se caracteriza por mezclar la tradición popular irlandesa con el ambiente culto del Barroco, periodo histórico en el que vivió. Sus obras se han conservado y forman parte del repertorio de muchos arpistas en la actualidad.

Carolan’s Ramble to Cashel – ( Celtic Harp )

Arpa celta vs arpa clásica

El arpa celta actual proviene del arpa irlandesa que cayó en desuso en el siglo XVIII y resurgió en el siglo XX. Las antiguas solo tenían cuerdas que producían tonos. Sin embargo, el diseño actual tiene llaves semitonales, es decir, tienen una leva por cada cuerda que permite alcanzar el semitono de dicha nota, lo cual permite hacer sostenidos (fotografía de la izquierda).

El arpa clásica es cromática y usa un sistema de siete pedales para alcanzar los semitonos (fotografía de la derecha).

Ambos tipos de arpas tienen las cuerdas colocadas en una única hilera y se afinan diatónicamente. En las arpas que tienen dos o tres hileras de cuerdas cruzadas o no, cada hilera tiene su afinación propia.

arpa irish      arpa clasica.jpg

Fuentes:

https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQ_M6rs4uZxH0hE33111HWVkHHXqX8G-e0-s2vUZMGu8nQY_RZr

https://paintsoflove.wordpress.com/2011/06/09/arpa/

El arpa como símbolo de Irlanda

Irlanda es el único país que tiene un instrumento musical como símbolo nacional. ¿ Por qué el arpa? Una de las razones es que para los irlandeses, la música es muy importante y el arpa es un instrumento imprescindible en la música folk. Además, hay una leyenda de la mitología celta sobre el dios Dagda. Este, posee un arpa de oro que tiene la capacidad de emitir música sin tocar las cuerdas y que pude producir llanto, alegría o somnolencia dependiendo de la melodía que se toque. También tiene el poder de controlar el inicio y el final de las cuatro estaciones. Este arpa fue robada por los dioses del frío y la oscuridad pero las divinidades de la luz y del arte se la devolvieron y desde ese momento la melodía que sonaba producía alegría.

Enrique I de Irlanda y VIII de Inglaterra lo estableció como escudo del nuevo reino de Irlanda en 1541. Y desde 1945 es el escudo oficial del Estado de Irlanda y Estandarte Presidencial. También aparecía en la bandera tradicional, en las monedas, en los pasaportes, en los documentos y sellos oficiales del Estado; en instituciones como la University College Dublin (UCD), en el periódico The Independent, en la compañía aérea Ryanair y en la cerveza Guiness, entre otras.

arpa 1 arpa 2 arpa 4  arpa 3 arpa 7 arpa 6

arpa 5

Alba Pensado González

Fuentes de las imágenes:

http://mttj-viajesyexperiencias.blogspot.com.es/2010/01/el-arpa-celta.html

http://www.enfolang.com/internacional/curiosidades/arpa-irlanda.html

http://www.fitoutawards.ie/about.php

https://es.wikipedia.org/wiki/Escudo_de_Irlanda

http://www.miperiodicodigital.com/2013/edicion2013/thesecondlaw/21381-euros-iguales-diferentes.html

Guinness: cerveza y símbolo de Irlanda

 

Evolución e influencia musical na República de Irlanda

Nesta entrada trataremos dun xeito resumido (non moito, pero algo) os inicios da música en Irlanda e a consecuente evolución e influencia ata hoxe en día. Polo que si, U2 e The Cranberries tamén.

Unha das ideas principais que temos que ter en conta é que existe pouca música irlandesa escrita, xa que a tradición era pasalo de voz en voz, oído en oído. Esta costume segue existindo; anímase ó alumnado de música tradicional a aprender as cancións de memoria aínda que existan as partituras pertinentes. A primeira mostra de música escrita está datada a 1762 e mostras tardías están accesibles na Irish Traditional Music Archive en Dublín.

Sábese que a música tradicional irlandesa tivo orixe na illa fai dous mil anos (cos Celtas) aproximadamente (con variantes primitivas dalgúns instrumentos actuais), o cal se temos en conta a data da primeira mostra escrita é aínda máis fascinante. Tras unha análise extensiva chegouse a conclusión de que estaban influenciados pola música dos territorios ó leste (por exemplo, pénsase que a arpa irlandesa realmente vén de Exipto).

Agora que mencionamos un dos instrumentos máis importantes imos pasar a este eido. Para máis información das orixes podedes consultar esta páxina:

http://www.irishcentral.com/roots/history/The-history-and-origins-of-traditional-Irish-music.html

Os instrumentos, ó igual que a música, experimentou cambios. A arpa cambiou de aspecto, por exemplo. Os instrumentos de percusión cambiaron de materiais e tamaño e outros cun aspecto primitivo evolucionaron ata o aspecto de hoxe en día, como o fiddle.

Instrumentos máis característicos

A frauta irlandesa vén de principios do século XIX, inspirado nos deseños dos frautistas clásicos. Polo xeral é de madeira cun sistema para o paso de aire simple (grosso modo, ten ocos que se tapan cos dedos mentres o aire pasa dende a peza para a boca ata o final da frauta).url.jpg

A gaita nacional de Irlanda, os Uilleann Pipes. Orixinalmente foron creadas no século XVIII; anteriormente empregábase unha gaita parecida ás escocesas.

imgres.jpg

O fiddle, é igual que un violín no seu aspecto físico. O seu nome refírese tamén á maneira de tocar con enerxía. Descrito en documentos por primeira vez por Europa nos séculos X-XI evolucionou ata o violín que coñecemos.

imgres.jpg

A arpa. A diferenza doutras arpas actuais, a irlandesa só ten un xogo de cordas (a arpa galesa ten tres xogos de cordas). Existen referencias textuais á arpa polo século XII, aínda que se pensa que orixinou en Exipto ou outros territorios de medio oriente. Tódalas referencias indican que os arpistas ocupaban un lugar alto na escaleira social.

A arpa máis vella que se conserva é do século XIV, conservada na Trinity College en Dublín.

images.jpg

O Bodhran é un tambor sen moita profundidade e cuberta cunha pel de cabra. Orixinalmente empregábase na caza do día de St. Stephen´s (o 26 de decembro) ata que foi incluído dun xeito informal nas quedadas musicais. Volveuse un instrumento oficial cando o compositor irlandés Sean O´Riada o incluíu na súa banda Ceoltoiri Chualann.

url.jpg

Para máis información: http://www.discoverdublin.ie/musical-pub-crawl/instruments/

 

 

Algunhas festas de música tradicional

O condado de Clare é coñecido como o capital da música tradicional. Xa de normal case cada noite teñen concertos improvisados e non oficiais nos bares en todo o condado. Ten un aire máis relaxado (igual que o ritmo da música en comparación co resto da illa) pero mantén o elemento folclórico como poden atestar Martin Hayes (un dos fiddlers máis famosos da illa) e Martin Gaffney  (un dos organizadores do All-Ireland Fleadh Cheoil na hÉireann) como por exemplo no Feakle Festival celebrado cada agosto.

Moita máis información en: http://www.ireland.com/en-us/events/music-and-theatre/traditional-music-and-dance/articles/trad-music/

 

Influencia na actualidade

Agora imos falar de U2 e The Cranberries, entre moitos outros.

Como é normal, a música da illa sufriu alteracións ó igual que o resto de Europa. Estou falando da música polifónica do século XV coa creación dun coro en Dublín.

Do século XVIII mencionamos a  John Andrew Stevenson (1761–1833) que compuxo en colaboración co poeta Thomas Moore e  Philip Cogan (1750–1833), un compositor de piano célebre. Do século XIX podemos mencionar a  Frederick May (1911–1985), Joan Trimble (1915–2000) e Brian Boydell (1917–2000).

Naturalmente agora están os grupos e músicos solistas como os xa mencionados U2, The Cranberries, The Script, Enya entre moitos outros (quero deixar constancia que é moi tentador escribir un listado enorme).

url.jpghqdefault.jpg

 

Coa crise da emigración toda a tradición musical, historia e costumes leváronse ó outro lado do océano onde se expandiu. Podemos observar que neste último centenario toda a música a nivel mundial estivo rebotando, por así dicilo, de lado a lado. Isto deu a que todo é influenciado por todo. Sen o Jazz (por poñer un exemplo fácil) non teríamos o Blues, o Be-Bop, Reggae, Pop, Rock dos 50 ata hoxe, a música Indie, o Heavy Metal e todas as súas variantes.

É certo que cada lugar dá combinacións e influencias distintas, por exemplo a música latina coa Salsa ou o Reggae de Jamaica, pero hoxe en día non o coñeceríamos como tal se non fora polas influencias do pasado. En Irlanda isto reflíctese nas composicións de Enya, por exemplo. Frecuentemente mestura elementos folclóricos coas técnicas actuais e o seu son particular. Moitas letras do grupo U2 teñen referencias claras á antiga Irlanda e a música tradicional, así como The Cranberries teñen cancións en protesta das situacións vividas nos últimos 30 anos.

Con todo isto quero dicir, e quero deixar constancia que é unha opinión persoal, a música de cada país tal como a coñecemos non existiría sen un punto de orixe. No caso de Irlanda, da súa música folclórica tradicional que remontamos a unha persoa ou grupo reducido de persoas cargadas con arpas antigas e as súas voces que recorrían os pobos e pasándoo ben facendo música que aínda está e estará presente en todo o que escoitemos, dalgunha maneira ou outra.

Estades dacordo, ou pensades que a medida que a música avanza olvidamos as súas orixes?

Anthony Smith.