A EDUCACIÓN EN NOVA ZELANDIA

Bos e bonitos días a todos!

A estas alturas, é evidente que todos puidemos observar que Nova Zelandia é un país bastante peculiar. Por iso, como non podía ser menos, o seu sistema educativo non se ía quedar atrás. Particularmente, eu son unha persoa que sempre tivo especial curiosidade por saber como funciona a educación noutros países, sobre todo nos máis descoñecidos para min. Por iso, pretendo informarvos sobre como funciona dito sistema neste país e, desta maneira, acercarvos un pouco máis a el. Veredes que aínda que conta con aspectos moi semellantes ao noso sistema, Nova Zelandia posúe certas características neste ámbito que o fan un país especial e avanzado. Sen máis dilación, imos alá!

Para comezar cabe destacar que a maioría de escolas de Nova Zelandia son públicas, é dicir, dependen do Estado e non son relixiosas. Non obstante, existen outros dous tipos de escolas: as state-integrated schools, nas cales se deben pagar certas cotas pero que tamén dependen en certa medida do Estado e as private schools, as cales se basean nas taxas que deben pagar os pais e que seguen o seu propio programa de educación.

Pois ben, centrándonos na educación pública, o sistema educativo neozelandés estrutúrase en catro etapas: educación infantil, primaria, intermedia e secundaria. En xeral, os nenos deben acudir á escola, obrigatoriamente, dos 6 aos 16 anos de idade, pero a maioría comeza aos 5 anos.

© Education New Zealand 2017

En primeiro lugar, a educación infantil (ECE: Early childhood education) non é obrigatoria, porén, o 95% dos pais fan uso desta fase da educación. De feito, para esta etapa existen unha gran variedade de centros (Kindergarten, Playcentres, Education and Care Centres, Te Kohanga Reo, etc.). Ademais, entre os 3 e 5 anos de idade, os nenos poden ir á escola infantil durante 20 horas á semana de maneira gratuíta.

A esta etapa séguea a educación primaria. Esta é gratuíta e comprende oito cursos, desde os 5 ata os 12 anos. O primeiro ano é voluntario e os sete restantes son obrigatorios. Dentro desta etapa encontramos a educación intermedia, a cal se considera unha “ponte” entre a primaria e a secundaria. Ten lugar no 7º e 8º curso, é dicir, dos 11 aos 12 anos; ademais, esta educación adóitase impartir nos mesmos centros de primaria ou en centros intermedios especializados.

Por último, a educación secundaria está organizada en cinco cursos, desde os 13 aos 17 anos e tamén é gratuíta. Ademais, nos últimos anos desta etapa, tamén existen outras alternativas para os estudantes: Trades academies (comercio), Institutes of technology and polytechnics ou Industry training organisations (agricultura, construción, mecánica, etc.), entre outros.

© Education New Zealand 2017

Logo destas etapas, as principais opcións para continuar os estudos superiores son a formación profesional, que comprende ciclos formativos de grado superior e o ensino universitario, o cal é completamente autónomo xa que as universidades regúlanse por si mesmas. Cabe destacar que Nova Zelandia conta con 8 universidades financiadas polo Estado. Así mesmo, as titulacións das universidades clasifícanse en: graduado ou Bachelor, que pode obterse tras tres ou catro anos de estudo; máster ou Master’s Degree que, en xeral, é a continuación do anterior e dura 2 anos; e, por último, o doutorado, no cal existen tres tipos, os cales comprenden tres anos de estudo e investigación. Ademais, o organismo no que se asocian todas as universidades do país chámase Universities New Zealand. Por último, dicir que nesta etapa os estudantes deben pagar o 30% do costo dos seus cursos pero poden pedir un préstamo ao goberno para pagar cando teñan un soldo.

Todos os niveis de ensinanza que dependen do Estado seguen o programa de educación nacional (National Curriculum) o cal comprende as materias que se abarcan na educación primaria e secundaria así como as normas que deben seguir os estudantes. A estrutura da educación que acabamos de ver refírese á que se imparte en inglés, por iso, o programa que seguen é o New Zealand Curriculum.

Ata aquí non parece haber nada fóra do normal, non si? Puidemos observar que esta parte da estrutura do sistema educativo neozelandés é bastante semellante ao noso sistema educativo. Porén, hai unha curiosidade que fai que este país sexa diferente do resto, a cal é que en Nova Zelandia existen tres linguas oficiais: o inglés, o maorí e a lingua de signos neozelandesa. Por iso, non só importa o inglés, senón que o maorí tamén goza dunha gran relevancia dentro do campo da educación.

Para coñecer a historia e importancia do maorí dentro da educación debémonos remontar á década de 1940. Neses anos, moitos maorís emigraron ás grandes cidades de Nova Zelandia onde as novas xeracións creceron falando o inglés dos pākehā (os brancos de orixe europeo). Este feito fixo que o número de falantes nativos de maorí comezara a descender perigosamente ata que, na década de 1980, os líderes locais que estaban preocupados pola desaparición do seu idioma materno, crearan programas de inversión lingüística. Dentro destes destacou o movemento Kōhanga Reo, o cal involucraba desde os nenos dos xardíns de infancia ata os da educación primaria. Logo, este feito foi seguido pola fundación da Kura Kaupapa Māori, o programa de ensinanza escolar en maorí.

Pois ben, na actualidade o maorí está presente no sistema educativo neozelandés, mediante dúas opcións. En primeiro lugar, existe a Māori medium education (educación media maorí) a cal comprende as Kura Kaupapa Māori, escolas que ensinan en maorí e cuxa educación se basea na cultura e valores maorís. Estes centros son propiedade do Estado e están financiados por el e, ademais, baséanse no programa de educación nacional paras as escolas medias maorís, chamado Te Marautanga o Aotearoa. Así mesmo, moitas destas escolas son “centros compostos”, é dicir, comprenden a educación primaria e secundaria. En segundo lugar, o maorí está tamén presente nos centros non maorís que imparten a educación en inglés. Neles o maorí ensínase como materia ou a través de programas de educación bilingües ou de inmersión maorí.

Ademais, Nova Zelandia posúe tres Wānanga (institucións estatais de ensinanza e investigación maorís). Neles ensínase segundo āhuatanga Māori (a tradición maorí) e tikanga Māori (costumes maorís). Así mesmo, ofrecen certificados, diplomas e graos e algunhas incluso chegan ata o nivel do doutorado.

En conclusión, puidemos observar que o goberno de Nova Zelandia intenta darlle importancia a ámbalas dúas linguas. De feito, consideran que a loita pola supervivencia da  lingua maorí non só debe depender dos maorís, senón de todos os neozelandeses.

Para rematar, déixovos dous vídeos duns dos principais canles maorís existentes en Nova Zelandia. Por se tedes curiosidade, neles poderedes escoitar como soa a lingua maorí.

Espero que vos gustase moito a miña entrada e que aprenderades un pouco máis sobre este país tan especial.

Moitas grazas por lerme e ata outra!

Ana Vázquez

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS

Ministry of Education, Education in New Zealand [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://education.govt.nz/framework/main.php/?url=/ministry-of-education/

Ministry of Education, Tau Mai Te Reo – The Māori Language in Education Strategy 2013-2017 [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://education.govt.nz/ministry-of-education/overall-strategies-and-policies/tau-mai-te-reo-the-maori-language-in-education-strategy-2013-2017/

New Zealand Education, Education System [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.studyinnewzealand.govt.nz/why-nz/education-system

New Zealand Now, The school system [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.newzealandnow.govt.nz/living-in-nz/education/school-system

IMAXES

New Zealand Education, Education System – Early childhood [última consulta o 27 de abril de 2017] Dispoñible en: https://www.studyinnewzealand.govt.nz/why-nz/education-system

New Zealand Education, Find a scholarship [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.studyinnewzealand.govt.nz/how-to-apply/scholarships

VÍDEOS

KiriOnLine – Dame Kiri Te Kanawa (Maori Television), (16/01/2016). Kiri Te Kanawa – NZ Opera School Maori News Report (English Subtitles). [vídeo]. [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.youtube.com/watch?v=NXeRsiPFwYE

Te Karere TVNZ (3/12/2009). Maori speaking Te Reo has increased in Oz but decreased in NZ. [vídeo]. [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.youtube.com/watch?v=ZFhbJxbJA70

Advertisement

A demografía de Nova Zelandia:

Nova Zelandia é un país cunha gran diversidade étnica. No último censo, publicado no 2013, a poboación total compúñase de 4,44 millóns de persoas: 74% europeos, 15,5% maorís, 12% asiáticos e 7,5% pobos do Pacífico.

 

Orixe:

A pesar de que os maorís están vistos como a poboación orixinal de Nova Zelandia, foron tamén inmigrantes no seu momento. Colonizaron as illas hai miles de anos, seguidos no século XVIII polos ingleses, os irlandeses, os australianos e finalmente os asiáticos (Corea, Taiwán, Xapón, etc.).

 

Cultura:

Esta diversidade tivo os seus efectos na cultura, posto que cada pobo trouxo con el as súas tradicións. No referido aos maorís, estes costumes baseábanse na cultura polinesia, organizábanse en comunas familiares, tribos e subtribos. Os británicos e irlandeses influíron principalmente ao introduciren o cristianismo. Por outra banda, os cambios máis recentes veñen de Asia, Australia e os Estados Unidos.

Posto que os maorís desenvolveron rapidamente a escritura, seguen a conservarse moitos dos seus poemas e traducións. A música, por outra parte, é unha mestura do folclore do país e de xéneros como o Rock&Roll, o Blues ou o Jazz entre outros. Os irlandeses introduciron o seu folclore ao colonizar as illas, polo que a música neocelandesa tamén ten como influencia as bandas de gaitas irlandesas. Pola banda maorí, o principal impacto na cultura neocelandesa vén dado polo Hapa haka que se refire, en maorí, ao canto e baile típicos.

Haka maorí.

COPYRIGHT: 100% PURE NEW ZEALAND

Banda de gaitas feminina neocelandesa nunha competición.

COPYRIGHT: Alamy Ltd

 

Dado que a multiculturalidade é a base do país, os valores neocelandeses baséanse no respecto e a liberdade. Algunhas das características principais deste pobo, ademais dos mencionados, son:

• A importancia da diversidade
• O amor pola terra e a natureza
• O deporte, que ten gran importancia. É algo que consideran motivo de orgullo, tanto na vida profesional como na cotiá, xa que os deportistas que traen medallas ao país, especialmente os profesionais, son considerados heroes.

 

Debido a todo o anterior, pode concluírse que Nova Zelandia é un país máis complexo e interesante do que se tende a pensar, e que paga a pena aprender máis cousas sobre el.

 

Alba Lores Rodríguez

 

 

 

Bibliografía:

• Statistics NZ. Recuperado o 10/03/2017 de http://www.stats.govt.nz/browse_for_stats/population/estimates_and_projections/dem-trends-landing-page.aspx
• com. Nueva Zelanda – Población. Recuperado o 10/03/2017 de http://www.datosmacro.com/demografia/poblacion/nueva-zelanda
• Statistics NZ. National Ethnic Population Projections: 2013(base)–2038. Recuperado o 10/03/2017 de http://www.stats.govt.nz/browse_for_stats/population/estimates_and_projections/NationalEthnicPopulationProjections_HOTP2013-38.aspx
• Wikipedia. Nueva Zelanda. Recuperado o 10/03/2017 de https://es.wikipedia.org/wiki/Nueva_Zelanda#Demograf.C3.ADa
• Me quiero ir. ¿Cómo son los neozelandeses? Recuperado o 10/03/2017 de http://www.mequieroir.com/paises/nuevazelanda/emigrar/como-son-los-neozelandeses/
• Foto Haka: 100% Pure New Zealand Haka, la danza de guerra maorí. Recuperado o 10/03/2017 de http://www.newzealand.com/cl/feature/haka/
• Banda de gaitas: Alamy Ltd. Stock photo. Recuperado o 10/03/2017 de http://www.alamy.com/stock-photo-dunedin-new-zealand-february-21-2010-schoolgirls-perform-in-the-dunedin-81882279.html

 

Nova Celandia: un país cheo de riqueza natural

Estou segura de que todos lestes algunha vez algún artigo dun sitio web que destacaba a curiosa fauna e flora de Australia, verdade? Ben, pois creo que vai sendo hora de que descubrades outro país de Oceanía que, malia non ser tan destacado polos medios de comunicación, está repleto de animais e prantas que vos van encantar! Listos para aprender moitas cousas novas e xeniais?

O primeiro do que vos vou escribir é a fauna, principalmente a terrestre.

Cando Nova Celandia non estaba ocupada polos humanos, había tal cantidade e variedade de paxaros no país que debía ser un lugar realmente ruidoso. Estes foron evolucionando e a algúns desaparecéronlles as ás, pois non tiñan depredadores dos que fuxir.

Reconstrución dunha moa (imaxe collida de  wikipedia.org)

 

Reconstrución dunha huia (imaxe collida de  wikipedia.org)

A medida que os maoríes e os europeos se foron asentando no país, comezaron a cazar paxaros e levaron tamén depredadores (as ratas, por exemplo). Isto, xunto coa desaparición de espazo natural para os animais, provocou a extinción dun gran número de especies como a moa ou a huia.

A pesar do asentamento humano no país, aínda existe hoxe en día unha gran variedade de animais, especialmente de paxaros. De feito, o animal nacional por excelencia é o kiwi. Este é un paxaro nocturno que, a pesar de ter ás, son pequenas. Pertence a ese grupo de aves que deixaron de voar por non ter depredadores dos que fuxir; neste caso, os seus ósos teñen medula no canto de ser ocos para aforrar peso e facilitar o voo. Ademais, é a única ave cuxos orificios nasais están situados ao final do seu longo pico. Úsanos para rastrear polo chan e comer animais invertebrados ou froitos que caeron ao chan.

Kiwi (©2017 Naturaleza Curiosa, Curiosidades, cosas interesantes, animales, plantas, historias, fotos y vídeos de la naturaleza que nos rodea)

Os kiwis viven normalmente nos bosques e aproveitan a luz do día para facer os seus niños debaixo da vexetación máis densa. As femias son máis pesadas e altas ca os machos (poden chegar a pesar máis de 3 quilogramos e medir ata 45 centímetros). Dependendo da especie, viven entre 25 e 50 anos, polo que teñen unha vida bastante longa en comparación con outros animais.

Segundo o Departamento de Conservación de Nova Celandia, quedan arredor de 68.000 kiwis no país. Actualmente, esta ave está en perigo de extinción, pois cada ano pérdese un 2% da cantidade total de kiwis (20 por semana). Por este motivo, en 1991, o Banco de Nova Celandia xuntouse co Departamento de Conservación do país para desenvolver un proxecto que axudase á conservación do kiwi. Xuntos, crearon o “Kiwi Recovery Programme”. No 2012, esta asociación xuntouse con “Kiwis for kiwi”, unha organización benéfica que se encarga de recaudar fondos para proxectos que axuden á conservación do kiwi. Xuntos crearon o “BNZ Save the Kiwi Trust” e levan recaudados máis de 7 millóns de dólares.

Logo do proxecto “BNZ Save The Kiwi Trust” (imaxe collida de  tutukakalandcare.org.nz)

Posto que existen moitos máis animais interesantes en Nova Celandia ademais do kiwi, déixovos aquí un enlace no que podedes ver datos curiosos sobre este animal e todo o traballo que as asociacións fan para a súa conservación e difusión por todo o mundo. Podedes incluso escoitar o seu canto! Recoméndovolo totalmente, xa que é sorprendente a cantidade de proxectos que se levan a cabo para conservar un animal que os neozelandeses consideran moi importante para eles e a súa cultura. Aquí volo deixo!: Department of Conservation-Kiwi

Mentres buscaba información sobre outros animais para ensinarvos, atopei un que realmente me chamou a atención: o loro kākāpō. Este paxaro está nunha situación realmente crítica: consérvanse menos de 160 exemplares en todo o país!

Este paxaro, como o kiwi, é nocturno e non pode voar. A pesar disto, é un experto en escalar árbores, o que o fai aínda máis sorprendente porque é o loro máis pesado do mundo (pode chegar a pesar ata 2 quilogramos). Mantense a base de follas, raíces e froitos. Posto que pode chegar a almacenar grandes cantidades de enerxía coa graxa do seu corpo, pode chegar a andar ata 1 quilómetro nunha soa noite.

O loro kākāpō pode vivir durante décadas. Sorprendentemente, non ten moito en común con outros loros; de feito, ten unha combinación de características biolóxicas que non comparte con ningún outro animal. É o único representante da subfamilia á que pertence (Strigops habroptila). Antigamente tiña un depredador, a aguia xigante (probablemente por este motivo se volveu nocturno), e a súa estratexia para defenderse era quedar inmóbil, como se estivese conxelado. Hoxe en día, usa a camuflaxe como forma de defensa.

Loro kākāpō (Información sobre animales Copyright © 2017)

Camuflaxe dun loro kākāpō (Información sobre animales Copyright © 2017)

 

 

 

 

 

 

Elixín falarvos de paxaros por ser animais cunha presenza importante en Nova Celandia. Non obstante, pódense atopar moitos máis. Por iso, se algunha vez tedes a sorte de visitar o país e vos apetece descubrilos, vouvos mencionar algúns parques nacionais onde poderedes gozar da natureza e… quen sabe que animais vos podedes atopar?

1. Parque Nacional de Tongariro

O Parque Nacional de Tongariro, con máis de 80.000 hectáreas de terreo, foi entregado ao xefe maorí Te Heutheu Tukino IV en 1887. É un lugar cunha gran diversidade, pois podemos atopar dende lagos cor esmeralda ata os tres volcáns máis grandes da illa Norte. De feito, no 2012, o volcán Mount Tongariro entrou en erupción. Aínda así, isto non evita que moitas persoas esquíen na ladeira da montaña e escalen ata os cráteres.

Mount Tongariro, que entrou en  erupción no ano 2012 (copyright©  nationalpark.co.nz)

Lago no parque de Tongariro (copyright© nationalpark.co.nz)

 

2. Parque Nacional de Whanganui

O Parque Nacional de Whanganui está situado no centro da illa Norte e foi creado para protexer o río que o cruza (río Whanganui), que foi unha ruta importante para os maoríes e os primeiros europeos do país. O seu traxecto (290 quilómetros) aprovéitase hoxe en día para facer actividades con kayaks e canoas. A terra que rodea o río está chea de paxaros nativos.

Ponte no parque de Whanganui (Crown copyright ©)

Canoa no río Whanganui (Crown copyright ©)

A pesar de que vos dixen que ía falar tan só de animais terrestres de Nova Celandia, pareceume unha boa idea deixarvos por aquí algunhas fotos de animais mariños curiosos:

Tartaruga verde (Crown copyright ©)

Tiburón balea, o máis largo do mundo (Crown copyright ©)

 

 

 

 

 

 

 

Serpe de mar (Crown copyright ©)

Se algún de vós está interesado na vida mariña de Nova Celandia (pois é bastante exótica), déixovos aquí un enlace no que aparecen historias sobre animais mariños e réptiles (tan só tedes que facer clic nas palabras subliñadas).

Agora que xa lle botamos unha ollada á fauna de Nova Celandia, toca aprender sobre a flora!

O 80% da flora de Nova Celandia é nativa e evolucionou ao largo de millóns de anos. Segundo a páxina do goberno de Nova Celandia, un 10-15% do país está cuberto de flora nativa.

A primeira árbore da que vos vou falar é a faia. A faia é moi común en Nova Celandia e xoga un papel bastante importante para outras árbores.

Normalmente, as sementes da faia espállanse cada 4 ou 5 anos, aínda que un verán caluroso xunto cun máis temperado pode levar a unha floración masiva de faia. Cando isto ocorre, prodúcese un gran aumento do número de ratos durante o inverno. Unha rata pode ter ata 10 crías cada oito semanas. Unha vez que as sementes desaparecen, estes ratos usan aos paxaros nativos como comida. No 2014 e o 2016, produciuse este fenómeno, o que levou ao goberno a levar a cabo un proxecto chamado “Battle for our Birds national pest control programme” (se facedes clic podedes dar con información sobre o mesmo).

Ademais disto, hai un tipo de fungo (coñecido como mycorrhizae) que mantén unha relación de beneficio mútuo coas faias: vive nas raíces das árbores e de aí colle azucres, mentres que a faia absorbe os minerais que o fungo transportou dende o solo que a rodea.

Bosque de faia (Crown copyright ©)

 

Outra árbore que me parecía importante mencionar é o kauri. É unha árbore endémica da illa Norte e unha das máis grandes do mundo (non pola altura, senón polo ancho do tronco). Durante o século XIX estivo a piques de desaparecer pola tala masiva por parte dos europeos (usábase para construír barcos, casas e mobles). Actualmente, os kauris que sobreviven están repartidos en pequenos bosques. Para preservalos, aqueles que desexen entrar nas zonas protexidas nas que se atopan deben seguir algunhas normas:

1. Limpar ben o calzado cuns cepillos que atopas xa na zona.
2. Desinfectar o calzado para que quede totalmente limpo.
3. Non pisar as raíces nin a base dos kauris, pois son extremadamente fráxiles.

 

Regras para entrar nunha zona con kauris (© 2015 Fotografiando Viajes- blog de viajes, buceo y fotografía)

Tronco dun kauri (Copyright © 2015 Fotografiando Viajes- Blog de viajes, buceo y fotografía)

 

Ata aquí esta entrada! Espero que aprendésedes moito e que vos gustase. Por se algún día vos apetece descubrir en persoa toda a fauna e flora de Nova Celandia, déixovos unha última foto que marca todos os parques nacionais do país.

Ka kite anō!

©Portal Oceania.com

Xiana Vázquez Bustelo

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS

100% Pure New Zealand. New Zealand Plants and Animals. [Consultado o 07/03/17]

http://www.newzealand.com/ie/feature/new-zealand-flora-and-fauna/

Department of Conservation. Kiwi. [Consultado o 07/03/17]

http://www.govt.nz/nature/native-animals/birds/birds-a-z/kiwi/

Department of conservation. Kakapo. [Consultado o 07/03/17]

http://www.govt.nz/nature/native-animals/birds/birds-a-z/kakapo/

100% Pure New Zealand. Tongariro National Park. [Consultado o 07/03/17]

www.newzealand.com/ie/feature/national-parks-tongariro/

100% Pure New Zealand. Whanganui National Park. [Consultado o 07/03/17]

www.newzealand.com/int/feature/national-parks-whanganui/

Department of Conservation. Stories about marine fish and reptiles. [Consultado o 07/03/17]

http://doc.govt.nz/nature/native-animals/marine-fish-and-reptiles/stories/

Department of Conservation. Beech forest. [Consultado o 07/03/17]

http://www.doc.govt.nz/nature/native-plants/beech-forest/

Department of Conservation. Battle for our birds. [Consultado o 07/03/17]

http://www.doc.govt.nz/our-work/battle-for-our-birds/

Department of Conservation. Kauri. [Consultado o 07/03/17]

http://doc.govt.nz/nature/native-plants/kauri/

Fotografiando Viajes. Kauri Coast, donde viven los árboles más grandes de Nueva Zelanda. [Consultado o 07/03/17]

http://fotografiandoviajes.com/2016/03/kauri-bosque-Waipoua-Trounson.html

IMAXES

Reconstrución dunha moa. Wikipedia, la enciclopedia libre.

https://en.wikipedia.org/wiki/Moa#/media/File:Megalapteryx.png

Reconstrución dunha huia. Wikipedia, la enciclopedia libre.

https://es.wikipedia.org/wiki/Heteralocha_acutirostris

Kiwi. Naturaleza curiosa.

http://www.naturalezacuriosa.com/el-kiwi-un-ave-con-bigotes-y-sin-alas/

Logo do proxecto “NBZ Save The Kiwi Trust”. Tutukaka Landcare Coalition.

http://tutukakalandcare.org.nz/articles/12-bnz-operation-nest-egg

Loro kakapo. Información sobre animales.

http://soloanimales.com/informacion-sobre-el-kakapo

Camuflaxe dun loro kakapo. Información sobre animales.

http://soloanimales.com/informacion-sobre-el-kakapo

Lago no parque de Tongariro. National Park Villages.

http://nationalpark.co.nz/

Mount Tongariro. National Park Villages.

http://nationalpark.co.nz/

Canoa no río Whanganui. Department of Conservation.

http://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/manawatu-whanganui/places/whanganui-national-park/

Ponte no parque de Whanganui. Department of Conservation.

http://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/manawatu-whanganui/places/whanganui-national-park/

Tiburón balea, o máis grande do mundo. Department of Conservation.

http://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/marine-fish-and-reptiles/sharks-mango/whale-shark/

Tartaruga verde. Department of Conservation.

http://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/marine-fish-and-reptiles/sea-turtles/

Serpe de mar. Department of Conservation.

http://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/marine-fish-and- reptiles/sea-snakes-and-kraits/

Bosque de faia. Department of Conservation.

http://www.doc.govt.nz/nature/native-plants/beech-forest/

Tronco dun kauri. Fotografiando Viajes.

http://fotografiandoviajes.com/2016/03/kauri-bosque-Waipoua-Trounson.html

Regras para entrar nunha zona con kauris. Fotografiando viajes.

http://fotografiandoviajes.com/2016/03/kauri-bosque-Waipoua-Trounson.html

Mapa de parques nacionais. Portal Oceanía.

http://www.portaloceania.com/nz-tourism-nationalparks-esp.html

 

 

 

 

 

 

A CULTURA MAORÍ… QUE BONITA É!

Agora que xa estamos familiarizados coa lingua dos maorís (en termos básicos) chegou o momento de coñecer un pouco máis a cultura que vai da man de tan marabilloso idioma.

Conta unha das lendas sobre a creación de Nova Zelandia que o semideus Māui, canso de que seus irmáns non o levasen a pescar con eles, trenzou unha tanza encantada e fabricou un anzol máxico cun óso de mandíbula primixenio que lle fora entregado polo seu antepasado Murirangawhenua.

(1) Maui the Hawaiian Demigod © 2013 Thomas Christian Wolfe

 

Escondido na canoa de seus irmáns, Māui agardou a que estivesen lonxe da costa para sair do seu escondite. A modo de desculpa, ofreceulles ós seus irmáns recitar un karakia (encantamento), que aseguraría que capturasen máis peixes ca nunca. Despois de seus irmáns teren a mellor captura da súa vida, Māui lanzou o anzol, empapado no seu propio sangue, pola borda mentres recitaba outro encantamento.

Algo mordeu o anzol e, tras unha loita embravecida, das profundidades do océano saíu o peixe máis grande que ningún tiña visto. Māui pedíulles ós seus irmáns que vixiasen o peixe mentres el ía buscar á xente da súa tribo para mostrarlles a captura. Pero os irmáns eran avarentos e comezaron a cortar o peixe para reclamar cadansúa parte. Estes destrozos pasaron, co tempo, a converterse nas montañas, ríos, lagos e acantilados da illa norte de Nova Zelandia.

O nome que se lle deu orixinariamente ó peixe (que representa a Illa Norte) foi Aotearoa, que significa terra da gran nube branca, como xa vimos en entradas anteriores, pero este termo é utilizado na actualidade para designar o país enteiro.

(2) Aotearoa / New Zealand (NEMP Otago, 2001)

Os maorís aínda coñecen a Illa Norte co nome de Te Ika a Māui (o peixe de Māui), a Illa Sur co nome de Te Waka a Māui (a canoa de Māui) e a Illa Stewart ou Rakiura co nome de Te Punga a Māui (a áncora de Māui).

A filosofía maorí é moi diferente da filosofía pakeha (non maorí), e está baseada no principio de i nga wa o mua que literalmente quere dicir dende os tempos que virán, pero que significa pasado. O que trata de transmitir é a idea de que levamos o pasado diante, guiándonos a través da experiencia persoal, mentres que o futuro levámolo ás costas, escuro e misterioso.

Este modo de entender a vida segue sendo moi importante para os maorís que viven en Nova Zelandia e o mellor lugar para coñecelo de cerca é un marae.

O marae é o terreo sagrado sobre o que se sitúan diferentes edificios que son relevantes para a cultura maorí e para as súas tradicións. Cada iwi (tribo), hapū (sub tribo) ou whānau (familia), ten a súa propia marae.

(3) wharenui © 2016 Fairfax Media

Dentro do marae temos o wharenui ou casa de reunión, que é normalmente o edificio máis grande. Emprégase para debater asuntos de gran relevancia, celebrar as ocasións especiais e pasar xuntos os tempos difíciles. Os wharenui non só levan o nome dun antepasado da familia, senón que están feitos para representar simbolicamente a esa persoa.

partes dun wharenui

O tekoteko representa a cabeza, os maihi son os brazos abertos en sinal de benvida, as columnas a cada lado (amos) representan as pernas, e o tahuhu representa a columna vertebral. No interior do wharenui pódense atopar representacións de antepasados doutras tribos, o que fai que as maraes sexan lugares sagrados de protección, paz e harmonía.

(4) Whare kai (Jeremy Salmond, 1976)

Dentro do marae tamén podemos atopar o whare kai ou comedor, que é a estancia na que se satisfai o ser interior, é dicir, onde se come.

(5) Te Ahitainga urupa (Rangitane education, 2015)

Os maraes contan tamén con baños e bloques de duchas, e adoitan ter o seu propio cemiterio, ou urupa, que achega os antepasados á comunidade e os converte nunha dimensión activa da vida diaria.

Cando un manuhiri (visitante) vai por primeira vez a un marae, os tangata whenua (xente da terra) realizan unha cerimonia de benvida coñecida como pōwhiri (ou pohiri nalgúns lugares). Esta cerimonia orixinariamente constaba de dez elementos: xente (como mínimo dúas mulleres e dous homes), oracións para asegurar que a cerimonia sairía ben, desafíos que os mellores guerreiros da tribo debían levar acabo para descubrir as intencións dos visitantes, a chamada ós antepasados para asegurar a protección dos manuhiri, unha danza de benvida, discursos dados polos expertos oradores da tribo, cancións para louvar os discursos, entrega de regalos dos visitantes ós tangata whenua, o saúdo tradicional (hongi) e finalmente un banquete.

Hoxe en día o pōwhiri non ten tantos pasos, e só consta de discursos, bailes, cancións e o hongi. Soamente en ocasións moi especiais se realiza a cerimonia completa (ou case completa) para honrar ós visitantes e turistas.

(6) Saúdo Hongi durante o powhiri (USAF photographic archives)

O hongi é a parte máis importante do pōwhiri xa que se trata do primeiro contacto físico entre un tangata whenua (persoa da terra) e un manuhiri (visitante). No hongi, o ha ou alento de vida é traspasado dunha persoa a outra, mesturándose e intercambiándose, e simboliza a transición de manuhiri a tangata whenua.

A suma de tódolos costumes e tradicións que os maorís herdaron dos primeiros habitantes das illas chámase tikanga. O tikanga é difícil de definir xa que ten significados diferentes en función da persoa, pero a grandes trazos podería describirse como o xeito de ser maorí. Hoxe en día, debido á mistura de culturas que hai en Nova Zelandia, o tikanga representa tamén algúns costumes occidentais que foron levados ás illas polas misións de exploración.

(7) Core Maori Values and Principles (Susan J. Wake e Tosh Graham, 2015)

Destes valores ou principios, destacan o manaakitanga e o kaitiakitanga.

O manaakitanga refírese á hospitalidade e á amabilidade. Os maorís cren que se un é hospitalario, xeneroso e respectuoso, toda a xente implicada sae ben parada. Este concepto é tan importante non só para a comunidade maorí, senón tamén para o resto dos habitantes neozelandeses, que está recoñecido polo goberno como un dos dous principios básicos da estratexia turística de Nova Zelandia.

O kaitiakitanga é o sentido que o pobo maorí ten de profundo respecto e protección da natureza e do seu entorno. Este concepto divídese en tres partes:

-O mana, que é o poder espiritual, e que se manifesta mediante a abundancia de plantas, árbores, animais, etc.

(8) Te Waikoropupu Springs ©2011 Stephanie Cotteret

– O tapu, que é a restrición espiritual, é preciso para que o mana poida existir. Este concepto pretende defender os recursos naturais de saqueos masivos para conservar un equilibrio perfecto nos ecosistemas.

-O mauri é a forza de vida que ten que ser protexida para que o mana poida fluír. Non pode haber plantas e animais se non os protexemos para que se multipliquen.

Na actualidade a maioría da poboación maorí (ó redor do 86%) vive na Illa Norte así que se poden apreciar aspectos da súa cultura con máis ou menos asiduidade dependendo da zona na que se viva ou o sector no que se traballe.

Resulta imposible recoller e catalogar os infinitos detalles da cultura maorí nunha humilde entrada de blog coma esta, pero espero que polo menos servise para despertar o voso interese por unha cultura baseada no respecto pola natureza, a igualdade e a harmonía.

Ka kite anō! 

Alba Gil Vicente

DOCUMENTOS CONSULTADOS

(1) T. C. WOLFE, Maui The Hawaiian Demigod [imaxe]. Fine Art America. [En liña]. [Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: http://fineartamerica.com/products/maui-the-hawaiian-demigod-thomas-christian-wolfe-art-print.html]

(2) Aotearoa/New Zealand [imaxe]. Nemp. [2001]. [En liña]. [Recuperada o 2 de marzo de 2017 de: http://nemp.otago.ac.nz/social_studies/2001/place/shape.htm]

(3) Marae [imaxe].Taranaki Daily News. [En liña]. [Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: http://www.stuff.co.nz/taranaki-daily-news/77359857/redevelopment-of-one-of-taranakis-oldest-marae-in-early-stages]

(4) A. SALMOND, Hui: a study of Māori ceremonial gatherings. Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. [En liña]. [Consultado o 2 de marzo de 2017 en: http://www.teara.govt.nz/en/photograph/41373/wharekai-at-rahui-marae-tikitiki]

(5) Te Ahitainga urupa [imaxe]. Rangitane Education. [18 de decembro de 2015]. [En liña]. [Recuperada o 2 de marzo de 2017 de: http://rangitaneeducation.com/te-ahitainga-urupa/]

(6) Powhiri, USAF [imaxe]. Wikimedia Commons. [En liña] .[Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Powhiri,_USAF.jpg]

(7) T. GRAHAM et AL., Core Maori Values and Principles [imaxe]. X Section Journal. [En liña]. [Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: http://www.xsectionjournal.com/peer-review-2015/2015/11/19/landscape-cultural-exchange]

(8) Te Waikoropupu Springs [imaxe]. Waitapu Springs. [En liña]. [Recuperado o 3 de marzo de 2017 de: http://waitapusprings.com/discover/]

(9) Customs and Culture. Education in New Zealand. [2015]. [en liña]. [Consultado o 19 de febreiro de 2017 en: http://www.education-newzealand.org/customs-and-culture/ ]

(10) Māori Myths, Legends and Contemporary Stories, “Maui and the giant fish”. Te tāhuhu o te mātauranga, Ministry of Education [en liña]. [Consultado o 18 de febreiro de 2017 en: http://eng.mataurangamaori.tki.org.nz/Support-materials/Te-Reo-Maori/Maori-Myths-Legends-and-Contemporary-Stories/Maui-and-the-giant-fish]

(11)Maori Elders explain the meaning the of the Hongi. White Wolf Pack. [Agosto de 2013] . [En liña]. [Consultado o 19 de febreiro de 2017 en: http://www.whitewolfpack.com/2013/08/maori-elders-explain-meaning-of-hongi.html]

(12) Tikanga. Maori. [En liña]. [Consultado o 1 de marzo de 2017 en: http://www.maori.org.nz/tikanga/default.php?pid=sp35&parent=26]

Un anaco da historia de Nova Zelandia

Fagamos un breve repaso da historia de Nova Zelandia. Entre os séculos VIII e IX, un pequeno grupo de polinesios chegou á Baía das illas (Bay of Islands). Varios centos de anos despois (séc. XVII) comezaron a chegar baleeiros e cazadores de focas. Desta maneira iniciáronse os intercambios comerciais entre o pobo aborixe e mais o europeo. En 1810, o pobo maorí adquiriu sona de perigoso tras a aparición de cidadáns ingleses asasinados. A causa disto, Gran Bretaña decidiu atrasar o envío de misioneiros ata o 1814, ano no que enviaron a dous deles desde Australia.

• THE MUSKETS WARS

Estes misioneiros construíron unha igrexa e unha escola nas terras de Hongi Hika, xefe dunha tribo maorí, quen lles permitiu instalarse no seu territorio sen tomar represalias. A razón da súa benevolencia foi a intervención de seis maorís tránsfugas que acompañaban ós clérigos. Hongi Hika reuniuse con outras tribos co obxectivo de convencelas para loitar contra os colonizadores. Porén, as tribos veciñas rexeitaron a súa proposta, xa que a unión de todas as tribos supuña un gran ataque contra a súa honra. En 1820, Hongi Hika foi agasallado polo monarca Xurxo IV na propia Inglaterra como agradecemento da entrada da relixión cristiá nas súas terras. Á súa volta, o xefe da tribo desembarcou en Sidney, Australia, coa intención de intercambiar os agasallos do soberano inglés por armamento. Ó chegar ó seu pais, utilizou as armas adquiridas para loitar contra as tribos veciñas que o rexeitaran. Este suceso deu lugar unha serie de guerras entre maorís que acabarían sendo coñecidas como as Muskets Wars.

 

Velaquí unha fotografía do xefe da tribo Ngāpuhi iwi, Hongi Hika.

 

• FIRST NEW ZEALAND WAR

Na Inglaterra de 1839, xurdiu o rumor de que Francia estaba interesada na colonización da illa Sur de Nova Zelandia, o que provocou a proclama oficial das illas por parte do goberno inglés. Coa intención de tomar o control das illas de forma pacífica, a coroa británica ofreceulles importantes privilexios financeiros a cambio de formar parte da súa colonia. Isto deu lugar ó Tratado de Waitangi, co que Nova Zelandia pasou a ser unha colonia independente. Despois deste acontecemento, milleiros de europeos chegaron a este país desexosos de mercar terras. Nese momento houbo unha división no pobo maorí entre os que desexaban vender as súas terras e os que odiaban a idea de que os colonizadores llelas arrebatasen. Isto deu lugar ás guerras coñecidas co nome de First New Zealand War, as primeiras disputas que tivo este pobo como colonia independente. A última destas guerras foi  Te Kooti´s War, a cal está retratada na película Utu. Este filme trata da vinganza de Te Wheke, un capitán maorí da armada británica que descubriu que os seus homes masacraran o pobo onde el nacera.

Leticia Álvarez Carrera

 

 

Referencias bibliográficas

BIRTH. MOVIES. DEATH. UTU: Colonialism and Revenge In New Zealand´s Wild West. [Ref. do día 18 de abril de 2015]. [En liña]. Dispoñible en: http://birthmoviesdeath.com/2016/01/27/utu-colonialism-and-revenge-in-new-zealands-wild-west

NEW ZEALAND HISTORY. Musket Wars. [Ref. do día 18 de abril de 2015]. [En liña]. Dispoñible en: http://http://www.nzhistory.net.nz/war/hmuskt-wars/overview

 

Rugby e os All Blacks

Pódese consultar a fonte orixinal das imaxes premendo sobre elas.

 Algúns dirán que tan só é deporte. Outros que lles parece unha forma ben ruda e violenta de pasar o tempo. Pero todos eles, o que sen dúbida non imaxinan, é o cariz case relixioso que o rugby ten en Nova Zelandia. Estamos a falar do deporte nacional, que presenta unha ampla tradición histórica e cultural e unha práctica deportiva estendida entre os seus habitantes. Cómpre ter en conta estos aspectos para poder achegarnos á unha comprensión do significado do rugby para o pobo neozelandés.

Características históricas e rasgos identificativos

 O rugby foi introducido como un elemento máis da colonización británica. Relaciónase a súa iniciación en Nova Zelandia con Charles Monro, fillo do presidente da Cámara de Representantes de Nova Zelandia, o cal aprendeu o xogo na universidade cristiá de Londres.

Monro persuadiu ós equipos da cidade de Nelson a adoptar as regras do rugby en lugar da mestura entre fútbol de orixe británica e o football australiano, que era o deporte que practicaban. Foi así como o 14 de Maio de 1870 tivo lugar o primeiro partido de rugby en terreo neozelandés entre os equipos de Nelson College e o Nelson Football Club. Este feito só significou a semente dun deporte que atopou rápida afección no pobo kiwi. Os valores do esforzo, do sacrificio e do traballo en equipo entroncaron perfectamente coa sociedade neozelandesa, a cal adoptou o rugby como deporte propio.

 Pero se falamos de valores, temos que fincapé na selección nacional, os All Blacks, a cal representa a maior mostra de orgullo nacional, así como unha perfecta embaixadora do pobo neozelandés no exterior. Esta selección exerce o dominio do rugby mundial desde a súa constitución en 1884, acadando uns números certamente salientables entre os que destacan unha porcentaxe de victoria de máis do 76% dos seus partidos disputados, o primeiro lugar na clasificación mundial por puntos anotados, é o único equipo que presenta un balance favorable de victorias-derrotas fronte a tódolos países contra os que se enfrontou e desde o seu debut internacional, só cinco equipos foron quen de derrotala en partidos oficiais (Australia, Inglaterra, Francia, Sudáfrica e o País de Gales). Estos datos teñen unha dobre importancia tendo en conta a dimensión do país kiwi.

 Os principais rasgos identificativos do seu uniforme son a cor negra e o fento prateado, símbolo nacional da especie endémica neozelandesa.

 

A unión entre os pobos

 Falabamos previamente da conexión que se estableceu entre o rugby e a sociedade kiwi. Neste sentido, esta relación tamén existiu desde un primeiro momento entre o deporte e a minoría maorí, moi receptiva á práctica deportiva, previamente iniciada coas carreiras de cabalos.

 A sociedade maorí entendeu a práctica do rugby como unha loita equitativa, na que o terreo de xogo proporcionaba a oportunidade de competir en igualdade de condicións contra o adversario. Ó longo das seguintes décadas, xogadores maoríes competiron pola selección nacional e foron representantes exitosos da súas comunidades, xerando icónicas figuras de afouteza e conduta para a minoría maorí e contribuíndo a unha unión entre os pobos nativos e os neozelandeses de orixe europea.

 Parte da aportación maorí á selección nacional, foi a adopción da súa haka, baile tradicional identitario. Este elemento, perfectamente explicado pola miña compañeira Natalia nunha entrada anterior, (https://teaorcoffeeuvigo.wordpress.com/2016/03/11/un-achegamento-a-cultura-maori/), simbolizou perfectamente o nexo existente na cultura maorí entre a loita no campo de batalla e a loita no rugby, e polo tanto foi trasladada de xeito natural ós prolegómenos de cada partido dos All Blacks.

 Para rematar queremos facer, desde esta pequeña entrada, unha contribución á memoria de Jonah Lomu, atleta neozelandés e maorí recentemente falecido, e que foi un mellores xogadores de rugby da historia.

Iago Alonso

A que non sabiades estes datos de Nova Zelandia?

Nesta entrada do blog tentarei acercarvos unhas curiosidades que me chamaron a atención sobre Nova Zelandia. Sen máis preámbulos, vou comezar coa exposición:

1. Nova Zelandia foi o primeiro país en conceder o dereito a voto ás mulleres (1893). Este é un feito histórico que reflicte o espírito innovador do pobo neozelandés. Levántense e aplaudan.
2. Os neozelandeses son os que contraen matrimonio máis tarde; 29 anos no caso dos homes e 28 no caso das mulleres. Nunca é tarde para estragar unha relación, verdade?
3. A industria produce 100 Kg de manteiga e 65 Kg de queixo por persoa e ano. Tanta vaca e cabra solta…
4. Nova Zelandia é o país que ten máis medallas olímpicas de ouro por habitante. Campións en esforzo.
5. Segundo o número de deportistas federados, o golf é o deporte máis popular. Canto terreo desaproveitado! Co ben que quedarían uns bloques de vivendas…
6. O Kea (un papagaio de Nova Zelandia) é un paxaro que ten unha curiosa afección; comen as gomas dos parabrisas. Para mostra, un botón; estes bichos non respectan nada.

https://www.youtube.com/watch?v=fBdvRCkCNfo

7. Ningún punto de Nova Zelandia dista máis de 128 Km ata o mar. Poderemos queimarnos co sol nas praias sempre que queiramos.
8. O topónimo en uso con máis letras atópase en Nova Zelandia. A ver se o dicides correctamente:

Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukaka-pikimaungahoronukupokaiwenuakitanatahu.

É un monte en Porangahau e a tradución sería aproximadamente así: “O lugar onde Tamatea, o home dos grandes xeonllos que era coñecido como o Cometerra, esbarrou, escalou e enguliu montañas e tocou a frauta para a súa namorada”. O típico nome de monte.

9. O primeiro home que escalou o Everest (Sir Edmund Hillary) era neozelandés. Un pioneiro que os tiña ben postos. Ascendeu sen osíxeno e sen axuda de sherpas.
10. Só un 5% da poboación de Nova Zelandia son persoas; o resto son animais. Se as persoas non somos animais, que somos? Pedras ou árbores?
11. Non hai serpes. Ningunha víbora da que preocuparse sempre son boas novas.
12. Wellington é a capital de estado máis meridional do mundo. Meridional significa que está no Sur. Xa non hai que buscar no dicionario.
13. Nova Zelandia é a nación menos corrupta xunto con Dinamarca. Non se pode dicir máis que… Teño envexa! E seguro que non son o único que o pensa.
14. En Nova Zelandia hai máis bandas de gaiteiros escoceses ca en ningures. Haberá tamén bo whisky?
15. Blue Lake, no parque nacional Nelson Lakes, posúe a auga máis cristalina. Aquí deixo unha ligazón para que vexades esta marabilla: http://www.niwa.co.nz/news/nelson%E2%80%99s-blue-lake-%E2%80%93-the-clearest-freshwater-ever-reported
16. Nova Zelandia ten máis librarías por persoa ca ningún outro país (1 por cada 7500 habitantes). Cantos deses libros serán de Harry Potter?
17. Nova Zelandia ten tres linguas oficiais; o inglés, o maorí e a lingua de signos de Nova Zelandia.
18. En 2008 TripAdvisor nomeou a Milford Sound como o mellor destino turístico. Fermoso.
19. Harold Delf Gillies (1882-1960), considerado o pai da cirurxía estética, era neozelandés. Cantas caras famosas e escotes son o que son grazas a este home!?                              
20. O nome maorí de Nova Zelandia, Aoetaroa, significa a terra da gran nube branca.
21. E para rematar, atopamos que o símbolo das forzas aéreas de Nova Zelandia é un kiwi; un paxaro que non voa! Teño que dicir algo máis?

Espero que vos gustara esta listaxe de datos e que ninguén se sinta ofendido polo meu sentido do humor (ou a carencia del). Saúdos a tódalas persoas que fagan o esforzo de ler esta entrada e grazas pola vosa atención.

A información recollida nesta entrada está dispoñible noutras páxinas de internet, que podedes consultar para ampliar coñecementos e comprobar a veracidade do aquí presentado.

http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=10366974

http://www.buzzfeed.com/jemimaskelley/things-you-did-not-know-about-new-zealand#.lf86Oyy1P

Rafael Peña Fernández.

n

Un achegamento á cultura maorí

Nau mai haere mai ou benvidas/os. Hoxe imos achegarnos á cultura maorí para coñecer e comprender as características propias do país no que ten lugar, que é Nova Zelandia.

Pódese consultar a fonte orixinal das imaxes premendo sobre elas.

A palabra maorí significa literalmente común ou normal. Os maorís son os tangata whenua, o pobo indíxena de Nova Zelandia, descendentes dos polinesios. Chegaron ás illas hai máis de mil anos dende a súa terra natal Hawaiki. Aquí é onde pertencen e onde os maorís van cando finan. Hawaiki para os maorís é tanto un lugar físico como espiritual, xa que está profundamente asociado co círculo de nacemento, vida e morte.

Hoxe en día, o pobo maorí representa o 14% da poboación neozelandesa e a súa historia, o seu idioma e as súas tradicións son fundamentais na identidade do país.

Lingua maorí

Te Reo Māori é a lingua dos maorís. É unha das linguas oficiais do país dende 1987, xunto co inglés máis a lingua de signos. A lingua maorí está medrando con forza nos últimos anos, xa que se considera un tesouro nacional. Hai iniciativas que están axudando a ese rexurdimento, coma a Semana da Lingua Maorí, as escolas maorís e unha canle de televisión. Ademais, estanse adaptando palabras maorís no uso habitual, en concreto as referentes ós saúdos. A emisora de radio estatal de Nova Zelandia ten unha lista de saúdos maorís con guías de audio para escoitar como deben ser pronunciadas. Pódense escoitar aquí: http://www.radionz.co.nz/collections/kiaora?utm_source=newzealandnow.govt.nz

Por último, aquí vai unha ligazón que contén cen palabras maorís que todo neozelandés ten que saber: http://www.nzhistory.net.nz/culture/maori-language-week/100-maori-words?utm_source=newzealandnow.govt.nz

Costumes

Os dous aspectos máis importantes que debemos coñecer dos costumes maorís son os seguintes: Manaakitanga e Kaitiakitanga. O primeiro concepto está relacionado coa benvida e o coidado dos convidados. Os maorís teñen que ser hospitalarios, xenerosos e amosar respecto. Isto calou tanto na vida da xente neozelandesa que ata o Goberno o recoñece como un valor central do país.

O segundo concepto fai referencia ó sentido de respecto e obriga que teñen os maorís co medio ambiente, xa que para eles todo o presente na natureza é sagrado. Outros conceptos enlazado con isto son mana, tapu e mauri. Vexamos:

Mana é o poder espiritual. O mana dun bosque amósase polas abundantes flores e froitas. Ademais, os seres humanos amosan tamén un mana de xeito que unha persoa con mana, que consiga logros ou éxitos, teña presenza. O mana inflúe no comportamento da propia persoa como dos demais, e tamén do grupo.

Tapu é a restrición espiritual, tanto de persoas coma de cousas. É preciso que haxa restricións para que o mana teña logo lugar. O tapu protexe á xente e ós recursos naturais. Adóitase exemplificar, por exemplo, coas limitacións de pesca ata que a poboación se recupere, no caso de ter poucos peixes.

Mauri é a forza da vida. O mauri do bosque ten que ser protexido para que o mana poida fluír. Esta idea tamén prendeu na cultura neozelandesa, polo que senten unha gran responsabilidade polo mundo natural.

Ritos maorís

A benvida maorí, chamada pōwhiri, comeza fóra do marae ou lugar sagrado cun wero (desafío). Un guerreiro dos anfitrións retará un convidado para comprobar se son amigos ou inimigos. Se o visitante demostra vir en paz, ten lugar a chamada de benvida. Unha muller maior realizará a chamada ou karanga, de xeito que os visitantes poidan acercarse en grupo ó marae lentamente e en silencio, coas mulleres diante e os homes detrás.

Unha vez que están no territorio sagrado, fronte ou dentro da casa ancestral principal, os visitantes e os anfitrións teñen os seus asentos enfrontados. Ten lugar o momento dos discursos, pronunciados xeralmente por dous homes maiores, un de cada grupo. Entre discurso e discurso, cántase unha canción para fixar o pronunciado. Despois, os visitantes presentan un agasallo ós anfitrións.

Finalmente, chega a hora de saudarse cun hongi: cerimonia na que se tocan o nariz. E rematan compartindo kai (comida) como símbolo do manaakitanga ou hospitalidade.

Kapa Haka

Este é o termo das artes escénicas maorís. Significa literalmente formar unha liña (kapa) e bailar (haka). Son unha mestura entre cancións, danzas e cantos. Incluso poden facer demostracións con armas tradicionais. O kapa haka realízano grupos culturais nun marae, en escolas ou en festividades.

O máis coñecido é o haka ou danza de guerra maorí. Empregábase tradicionalmente no campo de batalla e cando os grupos se reunían en paz. É unha demostración do orgullo, a forza e a unidade da tribo. Hoxe en día, a danza é empregada polo equipo de rugby de Nova Zelandia chamados All Blacks antes dos partidos. O haka é bastante característico, vexamos:

Ata aquí o achegamento á cultura maorí. Agardo que vos gustase. Espérovos nos comentarios.

Ka kite anō ou ata outra!

Natalia O. A.