A EDUCACIÓN EN NOVA ZELANDIA

Bos e bonitos días a todos!

A estas alturas, é evidente que todos puidemos observar que Nova Zelandia é un país bastante peculiar. Por iso, como non podía ser menos, o seu sistema educativo non se ía quedar atrás. Particularmente, eu son unha persoa que sempre tivo especial curiosidade por saber como funciona a educación noutros países, sobre todo nos máis descoñecidos para min. Por iso, pretendo informarvos sobre como funciona dito sistema neste país e, desta maneira, acercarvos un pouco máis a el. Veredes que aínda que conta con aspectos moi semellantes ao noso sistema, Nova Zelandia posúe certas características neste ámbito que o fan un país especial e avanzado. Sen máis dilación, imos alá!

Para comezar cabe destacar que a maioría de escolas de Nova Zelandia son públicas, é dicir, dependen do Estado e non son relixiosas. Non obstante, existen outros dous tipos de escolas: as state-integrated schools, nas cales se deben pagar certas cotas pero que tamén dependen en certa medida do Estado e as private schools, as cales se basean nas taxas que deben pagar os pais e que seguen o seu propio programa de educación.

Pois ben, centrándonos na educación pública, o sistema educativo neozelandés estrutúrase en catro etapas: educación infantil, primaria, intermedia e secundaria. En xeral, os nenos deben acudir á escola, obrigatoriamente, dos 6 aos 16 anos de idade, pero a maioría comeza aos 5 anos.

© Education New Zealand 2017

En primeiro lugar, a educación infantil (ECE: Early childhood education) non é obrigatoria, porén, o 95% dos pais fan uso desta fase da educación. De feito, para esta etapa existen unha gran variedade de centros (Kindergarten, Playcentres, Education and Care Centres, Te Kohanga Reo, etc.). Ademais, entre os 3 e 5 anos de idade, os nenos poden ir á escola infantil durante 20 horas á semana de maneira gratuíta.

A esta etapa séguea a educación primaria. Esta é gratuíta e comprende oito cursos, desde os 5 ata os 12 anos. O primeiro ano é voluntario e os sete restantes son obrigatorios. Dentro desta etapa encontramos a educación intermedia, a cal se considera unha “ponte” entre a primaria e a secundaria. Ten lugar no 7º e 8º curso, é dicir, dos 11 aos 12 anos; ademais, esta educación adóitase impartir nos mesmos centros de primaria ou en centros intermedios especializados.

Por último, a educación secundaria está organizada en cinco cursos, desde os 13 aos 17 anos e tamén é gratuíta. Ademais, nos últimos anos desta etapa, tamén existen outras alternativas para os estudantes: Trades academies (comercio), Institutes of technology and polytechnics ou Industry training organisations (agricultura, construción, mecánica, etc.), entre outros.

© Education New Zealand 2017

Logo destas etapas, as principais opcións para continuar os estudos superiores son a formación profesional, que comprende ciclos formativos de grado superior e o ensino universitario, o cal é completamente autónomo xa que as universidades regúlanse por si mesmas. Cabe destacar que Nova Zelandia conta con 8 universidades financiadas polo Estado. Así mesmo, as titulacións das universidades clasifícanse en: graduado ou Bachelor, que pode obterse tras tres ou catro anos de estudo; máster ou Master’s Degree que, en xeral, é a continuación do anterior e dura 2 anos; e, por último, o doutorado, no cal existen tres tipos, os cales comprenden tres anos de estudo e investigación. Ademais, o organismo no que se asocian todas as universidades do país chámase Universities New Zealand. Por último, dicir que nesta etapa os estudantes deben pagar o 30% do costo dos seus cursos pero poden pedir un préstamo ao goberno para pagar cando teñan un soldo.

Todos os niveis de ensinanza que dependen do Estado seguen o programa de educación nacional (National Curriculum) o cal comprende as materias que se abarcan na educación primaria e secundaria así como as normas que deben seguir os estudantes. A estrutura da educación que acabamos de ver refírese á que se imparte en inglés, por iso, o programa que seguen é o New Zealand Curriculum.

Ata aquí non parece haber nada fóra do normal, non si? Puidemos observar que esta parte da estrutura do sistema educativo neozelandés é bastante semellante ao noso sistema educativo. Porén, hai unha curiosidade que fai que este país sexa diferente do resto, a cal é que en Nova Zelandia existen tres linguas oficiais: o inglés, o maorí e a lingua de signos neozelandesa. Por iso, non só importa o inglés, senón que o maorí tamén goza dunha gran relevancia dentro do campo da educación.

Para coñecer a historia e importancia do maorí dentro da educación debémonos remontar á década de 1940. Neses anos, moitos maorís emigraron ás grandes cidades de Nova Zelandia onde as novas xeracións creceron falando o inglés dos pākehā (os brancos de orixe europeo). Este feito fixo que o número de falantes nativos de maorí comezara a descender perigosamente ata que, na década de 1980, os líderes locais que estaban preocupados pola desaparición do seu idioma materno, crearan programas de inversión lingüística. Dentro destes destacou o movemento Kōhanga Reo, o cal involucraba desde os nenos dos xardíns de infancia ata os da educación primaria. Logo, este feito foi seguido pola fundación da Kura Kaupapa Māori, o programa de ensinanza escolar en maorí.

Pois ben, na actualidade o maorí está presente no sistema educativo neozelandés, mediante dúas opcións. En primeiro lugar, existe a Māori medium education (educación media maorí) a cal comprende as Kura Kaupapa Māori, escolas que ensinan en maorí e cuxa educación se basea na cultura e valores maorís. Estes centros son propiedade do Estado e están financiados por el e, ademais, baséanse no programa de educación nacional paras as escolas medias maorís, chamado Te Marautanga o Aotearoa. Así mesmo, moitas destas escolas son “centros compostos”, é dicir, comprenden a educación primaria e secundaria. En segundo lugar, o maorí está tamén presente nos centros non maorís que imparten a educación en inglés. Neles o maorí ensínase como materia ou a través de programas de educación bilingües ou de inmersión maorí.

Ademais, Nova Zelandia posúe tres Wānanga (institucións estatais de ensinanza e investigación maorís). Neles ensínase segundo āhuatanga Māori (a tradición maorí) e tikanga Māori (costumes maorís). Así mesmo, ofrecen certificados, diplomas e graos e algunhas incluso chegan ata o nivel do doutorado.

En conclusión, puidemos observar que o goberno de Nova Zelandia intenta darlle importancia a ámbalas dúas linguas. De feito, consideran que a loita pola supervivencia da  lingua maorí non só debe depender dos maorís, senón de todos os neozelandeses.

Para rematar, déixovos dous vídeos duns dos principais canles maorís existentes en Nova Zelandia. Por se tedes curiosidade, neles poderedes escoitar como soa a lingua maorí.

Espero que vos gustase moito a miña entrada e que aprenderades un pouco máis sobre este país tan especial.

Moitas grazas por lerme e ata outra!

Ana Vázquez

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS

Ministry of Education, Education in New Zealand [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://education.govt.nz/framework/main.php/?url=/ministry-of-education/

Ministry of Education, Tau Mai Te Reo – The Māori Language in Education Strategy 2013-2017 [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://education.govt.nz/ministry-of-education/overall-strategies-and-policies/tau-mai-te-reo-the-maori-language-in-education-strategy-2013-2017/

New Zealand Education, Education System [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.studyinnewzealand.govt.nz/why-nz/education-system

New Zealand Now, The school system [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.newzealandnow.govt.nz/living-in-nz/education/school-system

IMAXES

New Zealand Education, Education System – Early childhood [última consulta o 27 de abril de 2017] Dispoñible en: https://www.studyinnewzealand.govt.nz/why-nz/education-system

New Zealand Education, Find a scholarship [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.studyinnewzealand.govt.nz/how-to-apply/scholarships

VÍDEOS

KiriOnLine – Dame Kiri Te Kanawa (Maori Television), (16/01/2016). Kiri Te Kanawa – NZ Opera School Maori News Report (English Subtitles). [vídeo]. [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.youtube.com/watch?v=NXeRsiPFwYE

Te Karere TVNZ (3/12/2009). Maori speaking Te Reo has increased in Oz but decreased in NZ. [vídeo]. [última consulta o 27 de abril de 2017]. Dispoñible en: https://www.youtube.com/watch?v=ZFhbJxbJA70

A CULTURA MAORÍ… QUE BONITA É!

Agora que xa estamos familiarizados coa lingua dos maorís (en termos básicos) chegou o momento de coñecer un pouco máis a cultura que vai da man de tan marabilloso idioma.

Conta unha das lendas sobre a creación de Nova Zelandia que o semideus Māui, canso de que seus irmáns non o levasen a pescar con eles, trenzou unha tanza encantada e fabricou un anzol máxico cun óso de mandíbula primixenio que lle fora entregado polo seu antepasado Murirangawhenua.

(1) Maui the Hawaiian Demigod © 2013 Thomas Christian Wolfe

 

Escondido na canoa de seus irmáns, Māui agardou a que estivesen lonxe da costa para sair do seu escondite. A modo de desculpa, ofreceulles ós seus irmáns recitar un karakia (encantamento), que aseguraría que capturasen máis peixes ca nunca. Despois de seus irmáns teren a mellor captura da súa vida, Māui lanzou o anzol, empapado no seu propio sangue, pola borda mentres recitaba outro encantamento.

Algo mordeu o anzol e, tras unha loita embravecida, das profundidades do océano saíu o peixe máis grande que ningún tiña visto. Māui pedíulles ós seus irmáns que vixiasen o peixe mentres el ía buscar á xente da súa tribo para mostrarlles a captura. Pero os irmáns eran avarentos e comezaron a cortar o peixe para reclamar cadansúa parte. Estes destrozos pasaron, co tempo, a converterse nas montañas, ríos, lagos e acantilados da illa norte de Nova Zelandia.

O nome que se lle deu orixinariamente ó peixe (que representa a Illa Norte) foi Aotearoa, que significa terra da gran nube branca, como xa vimos en entradas anteriores, pero este termo é utilizado na actualidade para designar o país enteiro.

(2) Aotearoa / New Zealand (NEMP Otago, 2001)

Os maorís aínda coñecen a Illa Norte co nome de Te Ika a Māui (o peixe de Māui), a Illa Sur co nome de Te Waka a Māui (a canoa de Māui) e a Illa Stewart ou Rakiura co nome de Te Punga a Māui (a áncora de Māui).

A filosofía maorí é moi diferente da filosofía pakeha (non maorí), e está baseada no principio de i nga wa o mua que literalmente quere dicir dende os tempos que virán, pero que significa pasado. O que trata de transmitir é a idea de que levamos o pasado diante, guiándonos a través da experiencia persoal, mentres que o futuro levámolo ás costas, escuro e misterioso.

Este modo de entender a vida segue sendo moi importante para os maorís que viven en Nova Zelandia e o mellor lugar para coñecelo de cerca é un marae.

O marae é o terreo sagrado sobre o que se sitúan diferentes edificios que son relevantes para a cultura maorí e para as súas tradicións. Cada iwi (tribo), hapū (sub tribo) ou whānau (familia), ten a súa propia marae.

(3) wharenui © 2016 Fairfax Media

Dentro do marae temos o wharenui ou casa de reunión, que é normalmente o edificio máis grande. Emprégase para debater asuntos de gran relevancia, celebrar as ocasións especiais e pasar xuntos os tempos difíciles. Os wharenui non só levan o nome dun antepasado da familia, senón que están feitos para representar simbolicamente a esa persoa.

partes dun wharenui

O tekoteko representa a cabeza, os maihi son os brazos abertos en sinal de benvida, as columnas a cada lado (amos) representan as pernas, e o tahuhu representa a columna vertebral. No interior do wharenui pódense atopar representacións de antepasados doutras tribos, o que fai que as maraes sexan lugares sagrados de protección, paz e harmonía.

(4) Whare kai (Jeremy Salmond, 1976)

Dentro do marae tamén podemos atopar o whare kai ou comedor, que é a estancia na que se satisfai o ser interior, é dicir, onde se come.

(5) Te Ahitainga urupa (Rangitane education, 2015)

Os maraes contan tamén con baños e bloques de duchas, e adoitan ter o seu propio cemiterio, ou urupa, que achega os antepasados á comunidade e os converte nunha dimensión activa da vida diaria.

Cando un manuhiri (visitante) vai por primeira vez a un marae, os tangata whenua (xente da terra) realizan unha cerimonia de benvida coñecida como pōwhiri (ou pohiri nalgúns lugares). Esta cerimonia orixinariamente constaba de dez elementos: xente (como mínimo dúas mulleres e dous homes), oracións para asegurar que a cerimonia sairía ben, desafíos que os mellores guerreiros da tribo debían levar acabo para descubrir as intencións dos visitantes, a chamada ós antepasados para asegurar a protección dos manuhiri, unha danza de benvida, discursos dados polos expertos oradores da tribo, cancións para louvar os discursos, entrega de regalos dos visitantes ós tangata whenua, o saúdo tradicional (hongi) e finalmente un banquete.

Hoxe en día o pōwhiri non ten tantos pasos, e só consta de discursos, bailes, cancións e o hongi. Soamente en ocasións moi especiais se realiza a cerimonia completa (ou case completa) para honrar ós visitantes e turistas.

(6) Saúdo Hongi durante o powhiri (USAF photographic archives)

O hongi é a parte máis importante do pōwhiri xa que se trata do primeiro contacto físico entre un tangata whenua (persoa da terra) e un manuhiri (visitante). No hongi, o ha ou alento de vida é traspasado dunha persoa a outra, mesturándose e intercambiándose, e simboliza a transición de manuhiri a tangata whenua.

A suma de tódolos costumes e tradicións que os maorís herdaron dos primeiros habitantes das illas chámase tikanga. O tikanga é difícil de definir xa que ten significados diferentes en función da persoa, pero a grandes trazos podería describirse como o xeito de ser maorí. Hoxe en día, debido á mistura de culturas que hai en Nova Zelandia, o tikanga representa tamén algúns costumes occidentais que foron levados ás illas polas misións de exploración.

(7) Core Maori Values and Principles (Susan J. Wake e Tosh Graham, 2015)

Destes valores ou principios, destacan o manaakitanga e o kaitiakitanga.

O manaakitanga refírese á hospitalidade e á amabilidade. Os maorís cren que se un é hospitalario, xeneroso e respectuoso, toda a xente implicada sae ben parada. Este concepto é tan importante non só para a comunidade maorí, senón tamén para o resto dos habitantes neozelandeses, que está recoñecido polo goberno como un dos dous principios básicos da estratexia turística de Nova Zelandia.

O kaitiakitanga é o sentido que o pobo maorí ten de profundo respecto e protección da natureza e do seu entorno. Este concepto divídese en tres partes:

-O mana, que é o poder espiritual, e que se manifesta mediante a abundancia de plantas, árbores, animais, etc.

(8) Te Waikoropupu Springs ©2011 Stephanie Cotteret

– O tapu, que é a restrición espiritual, é preciso para que o mana poida existir. Este concepto pretende defender os recursos naturais de saqueos masivos para conservar un equilibrio perfecto nos ecosistemas.

-O mauri é a forza de vida que ten que ser protexida para que o mana poida fluír. Non pode haber plantas e animais se non os protexemos para que se multipliquen.

Na actualidade a maioría da poboación maorí (ó redor do 86%) vive na Illa Norte así que se poden apreciar aspectos da súa cultura con máis ou menos asiduidade dependendo da zona na que se viva ou o sector no que se traballe.

Resulta imposible recoller e catalogar os infinitos detalles da cultura maorí nunha humilde entrada de blog coma esta, pero espero que polo menos servise para despertar o voso interese por unha cultura baseada no respecto pola natureza, a igualdade e a harmonía.

Ka kite anō! 

Alba Gil Vicente

DOCUMENTOS CONSULTADOS

(1) T. C. WOLFE, Maui The Hawaiian Demigod [imaxe]. Fine Art America. [En liña]. [Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: http://fineartamerica.com/products/maui-the-hawaiian-demigod-thomas-christian-wolfe-art-print.html]

(2) Aotearoa/New Zealand [imaxe]. Nemp. [2001]. [En liña]. [Recuperada o 2 de marzo de 2017 de: http://nemp.otago.ac.nz/social_studies/2001/place/shape.htm]

(3) Marae [imaxe].Taranaki Daily News. [En liña]. [Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: http://www.stuff.co.nz/taranaki-daily-news/77359857/redevelopment-of-one-of-taranakis-oldest-marae-in-early-stages]

(4) A. SALMOND, Hui: a study of Māori ceremonial gatherings. Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. [En liña]. [Consultado o 2 de marzo de 2017 en: http://www.teara.govt.nz/en/photograph/41373/wharekai-at-rahui-marae-tikitiki]

(5) Te Ahitainga urupa [imaxe]. Rangitane Education. [18 de decembro de 2015]. [En liña]. [Recuperada o 2 de marzo de 2017 de: http://rangitaneeducation.com/te-ahitainga-urupa/]

(6) Powhiri, USAF [imaxe]. Wikimedia Commons. [En liña] .[Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Powhiri,_USAF.jpg]

(7) T. GRAHAM et AL., Core Maori Values and Principles [imaxe]. X Section Journal. [En liña]. [Recuperada o 1 de marzo de 2017 de: http://www.xsectionjournal.com/peer-review-2015/2015/11/19/landscape-cultural-exchange]

(8) Te Waikoropupu Springs [imaxe]. Waitapu Springs. [En liña]. [Recuperado o 3 de marzo de 2017 de: http://waitapusprings.com/discover/]

(9) Customs and Culture. Education in New Zealand. [2015]. [en liña]. [Consultado o 19 de febreiro de 2017 en: http://www.education-newzealand.org/customs-and-culture/ ]

(10) Māori Myths, Legends and Contemporary Stories, “Maui and the giant fish”. Te tāhuhu o te mātauranga, Ministry of Education [en liña]. [Consultado o 18 de febreiro de 2017 en: http://eng.mataurangamaori.tki.org.nz/Support-materials/Te-Reo-Maori/Maori-Myths-Legends-and-Contemporary-Stories/Maui-and-the-giant-fish]

(11)Maori Elders explain the meaning the of the Hongi. White Wolf Pack. [Agosto de 2013] . [En liña]. [Consultado o 19 de febreiro de 2017 en: http://www.whitewolfpack.com/2013/08/maori-elders-explain-meaning-of-hongi.html]

(12) Tikanga. Maori. [En liña]. [Consultado o 1 de marzo de 2017 en: http://www.maori.org.nz/tikanga/default.php?pid=sp35&parent=26]